به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چهاردهمین پیش نشست علمی همایش ملی نقش انقلاب اسلامی در تاسیس و توسعه علوم انسانی با موضوع “نقش دین درجامعه در پرتو انقلاب اسلامی” صبح سه‌شنبه ۲۰ آذرماه ۹۷ به صورت ارتباط ویدئو کنفرانس در پژوهشگاه دفتر قم و تهران برگزار شد.
دکتر قاسم اخوان نبوی عضو هیأت علمی گروه کلام و دین‌پژوهی پژوهشگاه به عنوان ارائه دهنده نشست گفت: بحث درباره نقش و کارکرد دین در جامعه از جمله مسائلی است که در دین‌پژوهی مورد بررسی قرار گرفته می‌شود، و دین‌پژوهان دیدگاههای مختلفی در این باره مطرح شده است با توجه به اینکه انقلاب اسلامی ایران که به منظور تغییرات بنیادی و اساسی در نظام اجتماعی و سیاسی ایران اتفاق افتاد؛ دارای هویتی دینی است. از این‌رو بحث درباره آن و پیامدها و آثاری که دارد از منظر دین‌شناسی علمی قابل بررسی می‌باشد. این انقلاب مانند هر انقلاب دیگری دارای عوامل و زمینه‌ها و پیامدهایی است که می‌توان از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار داد.
به نظر می‌رسد این عوامل و زمینه‌ها را از دو جهت می‌توان مورد بررسی قرار داد یکی از جهت تحلیلی که نسبت به اصل وقوع انقلاب از جهت علمی می‌توان ارائه داد، جهت دیگر به جنبه دینی و الهیاتی انقلاب بر می‌گردد.
وی افزود: مسئله‌ایی که در این نشست مورد نظر می‌باشد نقش و تأثیر دین در جامعه در پرتو انقلاب اسلامی است. با توجه به اینکه هم در بیانات امام(ره) و هم در بیانات شهید مطهری به این مسئله اشاره شده است که انقلاب ایران نمونه‌ایی از حرکت صدر اسلام است. به نظر می‌رسد؛ لازم است مسئله بر اساس دو محور مورد بررسی قرار گرفته شود. یکی تحلیل ماهیت انقلاب اسلامی و دیگری بحث درباره کارکرد و نقش دین در جامعه ارتباط پیدا می‌کند.
اخوان نبوی بیان داشت: انقلاب اسلامی از دو جهت در نقش دین در جامعه تأثیرگذار بوده است یکی از جنبه نظری این مسئله است که آیا دین در جامعه نقش و تأثیری دارد و دیگری از جنبه عملی از جنبه نظری خط بطلانی بود بر نظریاتی که به افول دین در دنیای مدرن معتقد بودند و یا انقلاب را محصول اختلاف طبقاتی و محرومیت نسبی یا بطورکلی وابسته به عوامل اجتماعی می‌دانند زیرا آنچه در انقلاب اسلامی دارای اهمیت است تغییر و تحول روحی بود که در مردم به وجود آمد و مردم را از خودباختگی رها کرد و موجب ایمان و اعتقاد به خود شد البته این فرآیند با تکیه بر ارزش‌هایی به وجود آمد که جنبه الهی داشته و ریشه در فطرت انسانی دارد و موجب ارزشمندی انسان می‌شود.
عضو هیأت علمی گروه کلام و دین‌پژوهی پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه اضافه کرد: این تحول موجب تغییرات اجتماعی شد بر این اساس مسئله دیگری که لازم است مورد توجه قرار بگیرد نقش این ارزش‌ها در جامعه به عنوان زمینه‌ایی است که در آن انسان رشد پیدا می‌کند و به کمال می‌رسد. چنانچه امام(ره) در بیانات‌شان درباره انقلاب این چنین بیان می‌کنند «انقلاب اسلامى بر مبناى اصل توحيد استوار است كه محتواى اين اصل در همه شئون جامعه سايه مىافكند. در اسلام، تنها معبود انسان و بلكه كل جهان، خداست كه همه انسانها بايد براى او يعنى براى رضاى او عمل كنند. هيچ چيز و هيچ كس را نپرستند. در جامعهاى كه شخصپرستيها و نفعپرستيها و لذتپرستيها و هر نوع پرستش محكوم مىشود و فقط انسانها دعوت مىشوند به پرستش خدا، در آن صورت همه روابط بين انسانها، چه اقتصادى و يا غير اقتصادى در داخل چنين جامعهاى و در رابطه اين جامعه با خارج تغيير مىكند و ضوابط عوض مىشود، همه امتيازات لغو مىشود. فقط تقوا و پاكى ملاك برترى است. زمامدار با پايين ترين فرد جامعه برابر است. ضوابط و معيارهاى متعالى الهى و انسانى، مبناى پيمانها و يا قطع روابط است »
