به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ضمن عرض تبریک به مناسبت فرا رسیدن هفته دفاع مقدس و گرامیداشت یاد و خاطر امام راحل عظیم الشأن و شهدای گرانقدر جنگ تحمیلی فرصتی دست داد تا ضمن تورق کارنامه پژوهشگاه در حوزه آثار مرتبط با موضوع دفاع مقدس به معرفی برخی از این آثار ارزشمند بپردازیم:
جستاری در اصطلاح‌شناسی و مبانی ادبیات داستانی دفاع مقدس
اثری از احمد شاکری
عضو هیات علمی گروه ادبیات اندیشه پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه
ادبیات داستانی دفاع مقدس، بدون تردید پر اقبال‌ترین و پیشروترین گونه ادبی دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. چنین جایگاهی موجب شده، شناخت ماهیت و ابعاد ادبیات داستانی دفاع مقدس سهم بسزایی در ماهیت شناسی ادبیات داستانی پس از انقلاب داشته و ظهور مکتب ادبی انقلاب اسلامی در این گونه دست یافتنی‌تر بنماید. در طول بیش از چهار دهه از پیدایش اولین آثار داستانی دفاع مقدس، سهم پژوهش‌های نظری که بن مایه ادبی و فکری این آثار را تبیین نموده و جایگاه آن را در نظریه ادبی تعیین نماید. همواره اندک بوده است. مطالعه روشمند و مسئله محور در حوزه ادبیات داستانی دفاع مقدس ضمن اشراف بر مبانی ادبی نیازمند کار بست روش‌های فلسفی مبتنی بر فلسفه و حکمت اسلامی است. به همین دلیل، عموم پژوهش‌های صورت گرفته در مجامع دانشگاهی و پایان‌نامه‌های تحصیلات عالیه، با وجود برخورداری از روش‌های شناخته شده پژوهش ادبی در غرب نسبت به رهیافت فلسفه اسلامی و مبانی آن بیگانه‌اند. این موجب شده است بن مایه قدسی ادبیات داستانی دفاع مقدس که وجه ممیز آن از دیگر نمونه‌های ادبیات جنگ در ادبیات جهان بوده ناشناخته باقی بماند. جستاری در اصطلاح‌شناسی و مبانی ادبیات داستانی دفاع مقدس در نوع خود اولین منبع پژوهشی بومی مسئله محور است که تلاش دارد با رویکرد فلسفه اسلامی به واکاوی اصطلاحات و مبانی ادبیات داستانی دفاع مقدس بپردازد. خصوصیت ممتاز این اثر، بررسی آراء منتقدان و پژوهشگران داخلی و تحلیل آن در چارچوب عقلی و مبانی فلسفه اسلامی است. این کتاب اولین دفتر از مجموعه دفاتری است که به مبانی ادبیات داستانی دفاع مقدس و انقلاب اسلامی می‌پردازد.
درباره مانایی و میرایی (مجموعه نقد ادبیات داستانی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس)
اثری از احمد شاکری
نقد ادبی، حلقه مکمل نظریه ادبی است. نظریه ادبی اصول موضوعه نقد ادبی را فراهم ساخته و اسالیب نقد را توجیه می‌نماید. با این وجود، تاریخ ادبیات داستانی پس از انقلاب اسلامی، همواره داستان را مقدم بر نقد و آن را نیز مقدم بر نظریه ادبی قرار داده است. اکنون با دسترس بودن آثار برآمده از متن و جریان انقلاب اسلامی می‌توان با روش عقلی استدلالی و مبتنی بر رویکردهای مشخص در حکمت و فلسفه اسلامی، به مطالعه مصداقی این آثار همت گمارد. این امر قادر است حوزه مطالعات مضاف را به ادبیات داستانی نوآور اسلامی بازنماید و لوازم پرسش‌های نظری بنیادین در نظریه ادبی انقلاب اسلامی را تامین نماید. پرسش‌هایی که نه از دانش نظریه ادبی رایج در غرب برآمده و نه نظریه ادبی در غرب پاسخ درخوری بدان داده است. بلکه منحصراً مقومات، غایات، مبانی و مناشی ادبیات انقلاب اسلامی بارور شده پس از انقلاب اسلامی را جست‌وجو می‌کند.سه نوع اثر در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته‌اند:داستان بلند، داستان کوتاه و کتاب نظری
۱ـ جایگاه و کارکرد«ایده اولیه» در روایت داستان؛ با نگاهی بر «ارمیا» نوشته رضا امیرخانی
۲ـ مسئله‌پژوهی آموزش داستان و آموزش گونه محور داستان معاصر؛ با نگاهی به «داستان، گام به گام» نوشته حسین فتاحی
۳ـ هستی و کرانه‌های «ادبیات داستانی زنانه دفاع مقدس» با بررسی و تحلیل «هفت بند» نوشته راضیه تجار
۴ـ شخصیت قدسی و واقع‌گرایی تاریخی؛ بررسی رمان«سه کاهن» نوشته مجید قیصری
۵ـ دشمن شناسی در ادبیات داستانی دفاع مقدس؛ با نگاهی به «فال خون» نوشته داوود غفارزادگان
۶ـ روایت امر غیبی در داستان؛ با نگاهی به «جمجمه‌ات را قرض بده برادر» نوشته مرتضی کربلایی‌لو
۷ـ از حاشیه به متن، نقد و بررسی «نامیرا» نوشته صادق کرمیار
قلم های قدبلند(سیری در ادبیات دفاع مقدس و مقاومت)
اثری از دکتر محمدرضا سنگری
مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه
عناصر هویت‌ساز ادبیات انقلاب اسلامی و بخش بزرگ و جدایی‌ناپذیر آن، یعنی ادبیات دفاع مقدس در همه گونه‌هـای ادبی مانند شعر، داستان، خاطره، ادبیات نماشـی، قطعات ادبی، زندگـی‌نامه، وصیـت‌نامـه و کوتاهه‌نگاری‌ها ریشه در درون‌مایه‌های شیعی و گفتمان انقلاب اسلامی دارد. امروزه این ادبیات به دلیل دارا بودن مضامین والایی نظیر دعوت به انقلاب علیه مستبدان، اعتراض به مستکبـران و بیدادگـران، تجلیـل از فرهنگ رشـادت و شهـادت، آزادی خواهی،امید به نصر و پیروزی و… مورد استقبال ملت‌های آزاده جهان که تجربه بیداری، مقاومت و پایـداری در برابر جریان‌های استبدادی و استکباری دارند، قرار گرفته است. در این کتاب به تبیین مبانی، مختصات و آرمان‌های ادبیات دفاع مقدس و مقاومت پرداخته می‌شود.
ساحت های مطالعاتی ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
اثری از دکتر محمدرضا سنگری
این اثر، تکاپویی است برای نشان دادن آفاق و ساحتها و قلمروهای ادبی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و موضوعات پژوهشی که دانشجویان و پژوهندگان عزیز میتوانند بدانها بپردازند.
آنان که به وادی ادبیات انقلاب و دفاع مقدس گام میگذارند، با مطالعه این «کتاب» تصویری روشنتر و عینیتر فراچشم خواهند داشت؛ این موضوعات اگر با تکیه بر مصداقها مانند داستانها، خاطرهها، دفاتر شعری شاعران، مجموعههای شعری مانند کنگرههای شعر دفاع، شعر بسیج، شعر بیداری جهانی، مسابقات و جشنوارههای داستانی و دیگر انواع ادبی باشد، به چندین هزار موضوع خواهد رسید.
فصل های کتاب عبارت هستند از : شعر انقلاب اسلامی – ادبیات داستانی انقلاب اسلامی
