به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در ادامه سلسله گفتگوهای صمیمانه با مدیران گروههای علمی پژوهشکدههای مختلف این پژوهشگاه، به سراغ حجت الاسلام و المسلمین دکتر غلامرضا پیوندی مدیر گروه فقه و حقوق اسلامی پژوهشکده نظامهای اسلامی رفتیم. این گروه از قدیمیترین و موثرترین گروهها در پژوهشگاه بوده و همواره دارای آثاری است که در اکثر جشنوارههای علمی حائز رتبههای برتر شده است.
در ادامه متن کامل این گفت و گو از منظرتان خواهد گذشت:
با سلام؛ لطفاً در ابتدا به اختصار تاریخچهای از گروه فقه و حقوق اسلامی بیان کنید.
گروه فقه و حقوق اسلامی پژوهشکده نظامهای اسلامی با سابقه بیش از ۲۰ سال در پژوهشگاه تأسیس شده است. شناخت نظام حقوقي اسلام و ارائه مدلهاي كاربردي آن، ارائه راههاي علمي و عملي جهت تحقق نظام حقوقي اسلام، شناخت و نقد ساير مكاتب و نظامهاي حقوقی، بازپژوهي، بازپيرايي و تنسيق علوم فقهي (فقه، فلسفه فقه، فلسفه احكام، اصول فقه، قواعد فقه…) با توجه به دستاوردهاي نوين علمي پژوهششناختي، تعميق و توسعه علوم فقهي و پژوهش در زمينه مسائل نوپيدا و نيازهاي آينده جوامع اسلامي، آسيبشناسي و پاسخ به شبهات مطرح در حوزه علوم فقهي و آسيبشناسي ابعاد نظري و عملي سيستم حقوقي جمهوري اسلامي ايران از اهم اهداف این گروه به شمار میرود.
تاکنون چه آثاری از گروه به چاپ رسیده است؟
تاکنون در حدود ۷۰ عنوان پژوهشی در این گروه به زیور چاپ آراسته شده است. که از این آثار به موارد ذیل میتوان اشاره کرد:
ردیف | عنوان تحقیق | مجری | سال انتشار |
۱ | پول در نگاه اقتصاد و فقه | جمعی از نویسندگان | ۱۳۷۵ |
۲ | نابردباری مذهبی | محمدحسین مظفری | ۱۳۷۶ |
۳ | اخلاق و حقوق بینالملل | ناصر قربان نیا | ۱۳۷۸ |
۴ | بررسی فقهی ـ حقوقی شورای نگهبان | فرجالله هدایتنیا / محمدهادی کاویانی | ۱۳۸۰ |
۵ | عدالت حقوقی | ناصر قرباننیا | ۱۳۸۰ |
۶ | پیروی خضر خرد | حسن ابراهیمزاده | ۱۳۸۰ |
۷ | حقوق، مبانی و فلسفه آن | سیدمهدی منصوری | ۱۳۸۰ |
۸ | مبانی حقوق بشر | سیدصادق حقیقت / سیدعلی میرموسوی | ۱۳۸۱ |
۹ | مجمع تشخیص مصلحت نظام | محمدجواد ارسطا | ۱۳۸۱ |
۱۰ | آرای عمومی (مبانی اعتبار و قلمرو) | محمود حکمتنیا | ۱۳۸۲ |
۱۱ | جرم سیاسی | غلامرضا پیوندی | ۱۳۸۲ |
۱۲ | نظارت و نهادهای نظارتی | محسن ملکافضلی اردکانی | ۱۳۸۲ |
۱۳ | فقه و قیاس | سیداحمد میرخلیلی | ۱۳۸۲ |
۱۴ | اندیشههای حقوقی شهید بهشتی | فرجالله هدایتنیا | ۱۳۸۲ |
۱۵ | ارتداد و آزادی | سیدحسین هاشمی | ۱۳۸۳ |
۱۶ | آسیبشناسی حقوق جزای اسلامی | علی محمدی جورکویه | ۱۳۸۳ |
۱۷ | جهاد و حقوق بینالملل (ترجمه) | ظافر القاسمی / سیدابوالقاسم حسینی (ژرفا) | ۱۳۸۳ |
۱۸ | حقوق و وظایف نمایندگی مجلس | سیداحمد حبیبنژاد | ۱۳۸۳ |
۱۹ | اختلاس | احمد رمضانی | ۱۳۸۳ |
۲۰ | جرم مطبوعاتی | ابراهیم عمیقی | ۱۳۸۳ |
۲۱ | درآمدی بر فهم روشمند اسلام (ترجمه) | يحيي محمد / سیدابوالقاسم حسینی (ژرفا) | ۱۳۸۳ |
۲۲ | حقوق ملت و دولت در قانون اساسی | سعید شریعتی | ۱۳۸۴ |
۲۳ | قواعد فقه دیات | احمد حاجیدهآبادی | ۱۳۸۴ |
۲۴ | بایسته های تقنین | احمد حاجیدهآبادی | ۱۳۸۵ |
۲۵ | جایگاه عرف در فقه | سیدمحمد واسعی | ۱۳۸۵ |
۲۶ | مجلس خبرگان | سیداحمد حبیبنژاد | ۱۳۸۵ |
۲۷ | انتخابات نمایندگی مجلس | سیداحمد حبیبنژاد | ۱۳۸۶ |
۲۸ | بررسی فقهی- حقوقی جرم براندازی | حسین آقابابایی | ۱۳۸۶ |
۲۹ | توزیع و مهار قدرت در نظریه ولایت فقیه | شریف لکزایی | ۱۳۸۶ |
۳۰ | حجاب | مهدی مهریزی | ۱۳۸۶ |
۳۱ | حقوق اقلیتهای دینی | روحالله شریعتی | ۱۳۸۶ |
۳۲ | دانشنامه امام علی(ع) | جمعی از نویسندگان | ۱۳۸۶ |
۳۳ | داوری در حقوق خانواده | فرجالله هدایتنیا | ۱۳۸۶ |
۳۴ | سه رساله اصولی و فقهی حکیم آیتالله شاهآبادی | علی الصدرایی الخویی | ۱۳۸۶ |
۳۵ | فقه پاسخگو (نگاهی به کارآیی و پویایی فقه) | سیدعلی ساداتفخر | ۱۳۸۶ |
۳۶ | فقه و حقوق خانواده و فلسفه آن (ج اول، دوم، سوم) | محمود حکمتنیا (کار گروهی) | ۱۳۸۶ |
۳۷ | فقه و عرف | ابوالقاسم علیدوست | ۱۳۸۶ |
۳۸ | فقه و عقل | ابوالقاسم علیدوست | ۱۳۸۶ |
۳۹ | مبانی مالکیت فکری | محمود حکمتنیا | ۱۳۸۶ |
۴۰ | شورای نگهبان (پرسشها و پاسخها) | فرجالله هدایتنیا | ۱۳۸۷ |
۴۱ | قصاص مرد در برابر زن با نگاهی به تفاوتها | علی محمدی جورکویه | ۱۳۸۷ |
۴۲ | حقوق بشر و حقوق بشردوستانه | ناصر قرباننیا | ۱۳۸۷ |
۴۳ | جبران خسارت بزهدیده به هزینه دولت و نهادهای عمومی | احمد حاجیدهآبادی | ۱۳۸۷ |
۴۴ | فقه و مصلحت | ابوالقاسم علیدوست | ۱۳۸۸ |
۴۵ | پیشگیری وضعی از بزهکاری با نگاه به سیاست جنایی اسلام | سیدمحمود میرخلیلی | ۱۳۸۸ |
۴۶ | مقصدهای شریعت (ترجمه) | طه جابر علواني / ابوالقاسم علیدوست / سیدابوالقاسم ژرفا | ۱۳۸۸ |
۴۷ | فقه و کلام | علیمحمد حسینزاده | ۱۳۸۸ |
۴۸ | قلمرو امنیت در حقوق کیفری | حسین آقابابایی | ۱۳۸۹ |
۴۹ | پوشش و پوشاک | حسن ابراهیمزاده | ۱۳۸۹ |
۵۰ | حقوق بشر در ترازو | تقی دشتی | ۱۳۹۰ |
۵۱ | حقوق کودک | غلامرضا پیوندی | ۱۳۹۰ |
۵۲ | فلسفه نظام حقوق زن | محمود حکمتنیا | ۱۳۹۰ |
۵۳ | حقوق و مسئولیتهای فردی و اجتماعی زن | محمود حکمتنیا | ۱۳۹۰ |
۵۴ | حقوق زن و خانواده | محمود حکمتنیا | ۱۳۹۰ |
۵۵ | قرارداد اختیار معامله | جواد حسینزاده | ۱۳۹۱ |
۵۶ | چرائی و چگونگی مجازات | جعفر یزدیان جعفری | ۱۳۹۱ |
۵۷ | ترجمه و تحقیق فلسفه مالکیت فکری | محمود حکمتنیا | ۱۳۹۱ |
۵۸ | فرزندخواندگی در اسلام | حسن عالمی طامه | ۱۳۹۱ |
۵۹ | مجموعه مقالات اصلاح الگوی مصرف (از نگاه حقوقی) | سیدمحمود میرخلیلی (کار گروهی) | ۱۳۹۲ |
۶۰ | عناوین ثانویه در حقوق خانواده | فرجالله هدایتنیا | ۱۳۹۲ |
۶۱ | ملاحظاتی پیرامون قانون مجازات اسلامی ۹۲ | ناصر قرباننیا | ۱۳۹۳ |
۶۲ | مجموعه مقالات حقوقی (۱۱ جلد) | حسینعلی بای | ۱۳۹۴ |
۶۳ | اخلاق و حقوق کیفری | محسن برهانی | ۱۳۹۵ |
۶۴ | بررسی جرمشناختی جرایم جنسی | علی محمدی جورکویه | ۱۳۹۵ |
۶۵ | فقه و حقوق قراردادها ـ ادله عام قرآنی | ابوالقاسم علیدوست | ۱۳۹۵ |
۶۶ | فقه و حقوق قراردادها ـ ادله عام روایی | ابوالقاسم علیدوست | ۱۳۹۵ |
۶۷ | حقوق خانواده؛ چالشها و راهکارها
(مجموعه مقالات همایش بینالمللی حقوق خانواده) |
فرجالله هدایتنیا | ۱۳۹۵ |
۶۸ | مشروعیت سیاسی کیفر | محمد یکرنگی | ۱۳۹۵ |
۶۹ | مجموعه مقالات فلسفه حقوق | بهروز جندقی | ۱۳۹۶ |
۷۰ | فلسفه حقوق؛ مبانی تحول نظام حقوقی از حقوق سنّتی تا مدرن | مهدی شهابی | ۱۳۹۶ |
چه حوزههای تمحضی تاکنون در گروه فقه و حقوق اسلامی تعریف شده است؟
حوزههای ذیل در گروه فقه و حقوق اسلامی بهتصویب رسیده است:
جریان علیه اشخاص، حقوق تجاری و اقتصادی و فلسفه حقوق کیفری به عنوان حوزه تمحض آقای حسینعلی بای، حقوق کودک آقای پیوندی، جرم شناسی و سیاست جنایی آقایان محمدی جورکویه و حسنی، فقه و حقوق زن و خانواده آقای هدایتنیا، فقه و حقوق مالکیت فکری و اطلاعات آقای حکمتنیا، فلسفه فقه آقایان علیدوست و ابوالحسن حسنی.
همچنین حوزههای تمحض دیگری نظیر فقه و حقوق ادیان، حقوق بشر، فقه و جرم، فقه و حقوق قضایی فقه و حقوق بینالملل، اساسی، مدنی و … نیز در گروه تدین شده است.
چه تحقیقاتی در گروه در دست اجرا ست؟
آثار ذیل از گروه به اتمام رسیده و برای چاپ ارسال شده است که بهزودی منتشر خواهد شد:
نشوز نشوز زوجین در فقه و نظم حقوقی ایران، اختلال جنسی و حقوق خانواده اثر حجت الاسلام دکتر فرجالله هدایتنیا، قاعده حفظ نظام و آثار آن اثر آقای محسن ملک افضلی، حمایت از حریم خصوصی در حقوق کیفری ایران اثر آقای حسین بابایی، مجموعه مقالات همایش «فلسفه فقه» اثر حجت الاسلام دکتر علی محمدی جورکویه، مجموعه مقالات همایش «حقوق ادیان» اثر حجت الاسلام دکتر غلامرضا پیوندی، مجموعه مقالات همایش «فقه هستهای» اثر آیتالله ابوالقاسم علیدوست و اعتبار علم عرفی در حقوق ایران اثر آقای سعید شریعتی.
چه نشست یا همایشهایی برای برگزاری توسط گروه تدارک دیده شده است؟
کرسیهای ذیل در سال ۹۶ برگزار شده است:
سیاست جنایی افتراقی(مطالعه موردی یقه سفیدی)/ محمد حسنی
ازدواج موقت؛ تدبیری مطلق یا محدود/ علی محمدی جورکویه
راهبردهای سیاست جنایی اسلام در پیشگیری از جرایم جنسی/ علی محمدی جورکویه
همچنین کرسیهای ذیل در برنامه سال ۹۶ گروه پیشبینی شده است:
عقل و تکلیف/ ابوالحسن حسنی
قاعده دیه شکستگی استخوان/ حسینعلی بای
بررسی فقهی مفهوم عضو در جنایات/ حسینعلی بای
چالش اصلی، مالکیت معنوی در فقه اسلامی/ محمود حکمتنیا
بررسی و نقد تاریخمندی احکام جزایی اسلام/ غلامرضا پیوندی
کرسی ترویجی از تحقیق «کیفرگذاری؛ مبانی، اصول، معیارها و چالشها»/ غلامرضا پیوندی
کرسی ترویجی از تحقیق «بررسی جرمشناختی جرایم خشونتبار خانوادگی»/ علی محمدی جورکویه
کرسی ترویجی از تحقیق «اختلال جنسی و حقوق خانواده»/ فرجالله هدایتنیا
کرسی ترویجی از تحقیق «ادله عام قراردادها از منظر آیات»/ ابوالقاسم علیدوست
کرسی ترویجی از تحقیق «نظام حقوقی مالکیت فکری»/ محمود حکمتنیا
با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.