به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مجموعه طرح «از نگاه نبوی (ص)»، سلسله دفاتر کم حجم و متنوعی است که با زبانی ساده و روان موضوعات مختلفی را از زاویه سنت پیامبر اکرم(ص) مورد واکاوی قرار داده است.
کتاب «مدارا و خشونت» دفتر شانزدهم از این مجموعه، به قلم حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدحسن قدردان قراملکی در مرکز پژوهش‌های جوان وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سامان یافته است.
در ادامه یادداشتی از حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدحسن قدردان قراملکی با محوریت این کتاب آمده است که از منظرتان خواهد گذشت:
“موضوع خشونت و مدارا از مباحث بحث برانگیز دین‌پژوهی است که در سال‌های اخیر از سوی طیف‌های مختلف مطرح و هر طیفی با مبانی و پیش فرض‌های ذهنی خود آن را بررسی و چه بسا آن را نیز به اسلام و سیره نظری و عملی پیامبر اسلام و امامان نسبت داده‌اند. گروهی کوشیده‌اند اسلام را آیین مدارا و تسامح گرا معرفی کنند؛ این عده در تحلیل، جانب دیگر مساله یعنی قاطعیت و عدم مدارا در موارد لازم را نادیده انگاشته‌اند. چنانکه طیف دیگر با نقد تمام عیار تسامح و مدارا آگاهانه یا ناآگاهانه از اسلام تصویر خشن و نابردبار ارایه داده‌اند.
بنده در این کتاب با تفکیک مرزها و عرصه‌های مدارا و خشونت می‌کوشم اسلام را آیین جامع و معتدلی معرفی کنم که در سیره بنیان‌گذار آن(حضرت محمد(ص)) هر دو ساحت مورد توجه و اهتمام قرار گرفته است، لکن اصل و مبنا در سیره حضرت اصل مدارا و اهتمام به روش عقلی و منطقی است که در صورت ضرورت و عدم دستیابی به نتیجه از این راهکار نوبت به راهکار خشونت مشروع و قانونی می‌رسد. تفصیل و تبیین عرصه‌های مدارا و خشونت در ضمن دو فصل درکتاب آمده است.
حضرت در گام نخست یعنی دعوت و تبیلغ خود کاملا از اصل مدارا و راه حکمت سود برده و به هیچ وجه نخواسته خود را با خشونت و قوه قهریه تحمیل نماید. اما در داخل دین و به تعبیری بعد از ورود انسان به اسلام ارزشها و خطوط قرمزی وجود دارد که فرد مسلمان به رعایت آنها ملزم است که به مواردی مانند: حدود الهی، امر به معروف، تعیین جانشینی برای پیامبر و جهاد باید اشاره کرد. همچنین اسلام و سیره نبوی انحرافهای دینی (ادعای نبوت، کثرت گرایی دینی، بدعت، تحجر و ارتداد) را بر نمیتابد.
در حوزه فردی و همچنین نوع رابطه حاکم با شهروندان، اسلام و سیره نبوی به شدت از اصل مدارا و تسامح و رابطه متواضعانه حاکم با مردم حمایت کرده است. همچنین پیامبر اسلام(ص) خود را مستحق رفتار نرم و عاطفانه با همه مردم اعم از مسلمان و غیر مسلمان میدانست. در عرصه رفتار و برخورد با غیر مسلمانان اعم از اقلیت‌های دینی، منافقان و دیگر مخالفان پیامبر(ص) باز بر اصل مدارا و پرهیز از خشونت تاکید میورزید، تنها در صورت توطئه و نقص پیمان حضرت اصل مدارا را ترک میکرد. در عرصه قوانین کیفری و جزائی، اسلام و سیره نبوی اصل مدارا و عفو را میپذیرد، اما با این وجود از اصل خشونت مشروع نیز حمایت میکند، به تعبیر امام علی(ع) پیامبر اسلام آخرین راهکار را داغ کردن قرار داده بود.”
