به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مجموعه طرح «از نگاه نبوي (ص)»، سلسله دفاتر كم حجم و متنوعي است كه با زبانی ساده و روان موضوعات مختلفی را از زاويه سنت پيامبر اكرم(ص) مورد واكاوي قرار داده است.
کتاب «مدارا و خشونت» دفتر شانزدهم از این مجموعه، به قلم حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدحسن قدردان قراملکی در مركز پژوهش‌هاي جوان وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سامان یافته است.
در ادامه یادداشتی از حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدحسن قدردان قراملکی با محوریت این کتاب آمده است که از منظرتان خواهد گذشت:
“موضوع خشونت و مدارا از مباحث بحث برانگیز دین‌پژوهی است که در سال‌های اخیر از سوی طیف‌های مختلف مطرح و هر طیفی با مبانی و پیش فرض‌های ذهنی خود آن را بررسی و چه بسا آن را نیز به اسلام و سیره نظری و عملی پیامبر اسلام و امامان نسبت داده‌اند. گروهی کوشیده‌اند اسلام را آیین مدارا و تسامح گرا معرفی کنند؛ این عده در تحلیل، جانب دیگر مساله یعنی قاطعیت و عدم مدارا در موارد لازم را نادیده انگاشته‌اند. چنانکه طیف دیگر با نقد تمام عیار تسامح و مدارا آگاهانه یا ناآگاهانه از اسلام تصویر خشن و نابردبار ارایه داده‌اند.
بنده در این کتاب با تفکیک مرزها و عرصه‌های مدارا و خشونت می‌کوشم اسلام را آیین جامع و معتدلی معرفی کنم که در سیره بنیان‌گذار آن(حضرت محمد(ص)) هر دو ساحت مورد توجه و اهتمام قرار گرفته است، لکن اصل و مبنا در سیره حضرت اصل مدارا و اهتمام به روش عقلی و منطقی است که در صورت ضرورت و عدم دستیابی به نتیجه از این راهکار نوبت به راهکار خشونت مشروع و قانونی می‌رسد. تفصیل و تبیین عرصه‌های مدارا و خشونت در ضمن دو فصل دركتاب آمده است.
حضرت در گام نخست يعني دعوت و تبيلغ خود كاملا از اصل مدارا و راه حكمت سود برده و به هيچ وجه نخواسته خود را با خشونت و قوه قهريه تحميل نمايد. اما در داخل دين و به تعبيري بعد از ورود انسان به اسلام ارزشها و خطوط قرمزي وجود دارد كه فرد مسلمان به رعايت آنها ملزم است كه به مواردي مانند: حدود الهي، امر به معروف، تعيين جانشيني براي پيامبر و جهاد باید اشاره کرد. همچنين اسلام و سيره نبوي انحرافهاي ديني (ادعاي نبوت، كثرت گرايي ديني، بدعت، تحجر و ارتداد) را بر نميتابد.
در حوزه فردي و همچنين نوع رابطه حاكم با شهروندان، اسلام و سيره نبوي به شدت از اصل مدارا و تسامح و رابطه متواضعانه حاكم با مردم حمايت كرده است. همچنین پيامبر اسلام(ص) خود را مستحق رفتار نرم و عاطفانه با همه مردم اعم از مسلمان و غير مسلمان ميدانست. در عرصه رفتار و برخورد با غير مسلمانان اعم از اقليت‌هاي ديني، منافقان و ديگر مخالفان پيامبر(ص) باز بر اصل مدارا و پرهيز از خشونت تاكيد ميورزيد، تنها در صورت توطئه و نقص پيمان حضرت اصل مدارا را ترك ميكرد. در عرصه قوانين كيفري و جزائي، اسلام و سيره نبوي اصل مدارا و عفو را ميپذيرد، اما با اين وجود از اصل خشونت مشروع نيز حمايت ميكند، به تعبير امام علي(ع) پيامبر اسلام آخرين راهكار را داغ كردن قرار داده بود.”
