به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت الاسلام دکتر علیرضا قائمی‌نیا به عنوان نخستین سخنران دومین نشست همایش ملی فلسفه عرفان با عنوان نشست علمی فلسفه عرفان پیرامون ماهیت و اهمیت عرفان گفت: در باب ماهیت باید گفت که به نظر می‌رسد عرفان را در مقام تعریف نه تحقق نمی‌شود با یک تعریف جامع توضیح داد. زیرا هر یک از مکاتب عرفانی بر اساس سنت‌ها و باورها و زمینه‌ها تعریف می‌پذیرند و سنت‌ها و باورها و زمینه‌ها متفاوتند.
وی افزود: درباره اهمیت عرفان نیز باید گفت، وجود بعد معنوی در انسان ضروری و قطعی است و لذا عرفان در مقام برآوری نیاز این بعد در انسان است و البته هویت عرفان ارجاع به ماورای طبیعت است. اما در دنیای معاصر و ﺟﻬﺎن ﺟﺪﻳﺪ ﻏﺮب چون ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ عقل ﺧﻮد ﺑﻨﻴﺎد اﺳـﺘﻮار ﺷـﺪه و ﻋﻘـﻞ ﺟﺪﻳﺪ (ﻋﻘﻞ ﺧﻮدﺑﻨﻴﺎد) ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺮﺟـﻊ ﻣﻌﺮﻓﺘـﻲ ﺑﻴـﺮون از ﺧـﻮد را ﻧﻔـﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ، در آغاز از عرفان رویگردان گشته و با آن به ستیزه افتاده، لیک به دلیل وجود بعد معنوی به اهمیت آن رسیده و این با عقل ﺧﻮدﺑﻨﻴﺎد، تعارض دارد و لذا اهمیت ﻳـﺎﻓﺘﻦ آن در اﻳـﻦ ﺟﻬـﺎن، ﮔﻮﻧﻪاي ﭘﺎرادوﻛﺲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳد.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه تصریح داشت: برای برون رفت از این بن بست به معنویت سکولار روی آوردند. به تعبیری معنویت سازگار با مدرنیسم ساختند و به این هدف دو عنصر غیاب خدا و شرایط زیستن را در معنویت‌های خود ساختۀ خویش که با دین وحیانی تناسب ندارند، گنجادند.
در ادامه این نشست علمی دکتر احمد فاضلی استاد دانشگاه قم نیز طی سخنانی در باب نسبت عرفان و اخلاق گفت: در این نسبت دو دیدگاه وجود دارد؛ یکی آن که عرفان موجب تعالی و رشد اخلاق است و هر چه انسان عارف‌تر باشد، اخلاقی تر است و دیگری آن که عرفان موجب حذف اخلاق است؛ یعنی با وجود عرفان زمینۀ اخلاق از بین می‌رود. لذا هر چه انسان عارف تر باشد، از اخلاق تهی‌تر می‌شود.
وی افزود: این دو دیدگاه هر کدام دلایلی برای خود دارند که در جای خود باید بررسی کرد. لیک به نظر می‌رسد دیدگاه اول صحیح بوده و این در فرهنگ عرفان اسلامی به گونۀ مجسم و مدون منعکس شده است.
همایش ملی فلسفه عرفان صبح روز پنج شنبه مورخ ۲ آذرماه جاری با حضور صاحبنظران این حوزه در تالار اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به نشانی: قم، بلوار پانزده خرداد، کوچه شهید میثمی برگزار می‌شود.
