عنوان مقاله : نگاهی کوتاه به سیر دانشنامه نویسی در جهان اسلام – ۷۹ نویسنده : دهقان، مرتضی منبع :
مجله کیهان فرهنگی » خرداد و تیر ۱۳۷۵ – شماره ۱۲۷ (از صفحه ۴۰ تا ۴۳)
قسمتی از متن مقاله :
با پیدایش دین مقدس اسلام و گسترش آن در قرون اولیهء هجری،تمدنی جدید و بی سابقه در جهان پدید آمد که تا روزگار معاصر ادامه داشته است.پس از فتوحات سده های آغازین، مسلمانان با ترجمهء آثار ایرانی و هندی و یونانی و سریانی به زبان عربی،مجموعه هایی عظیم از دانش های کهن گرد آوردند که منشأ پیدایش آثار نو و بی سابقه گردید،زیرا دانشوران مسلمان پس از آشنایی با علوم تمدن های باستانی،خود با روش و شیوه ای تجربی دست به تحقیق زدند و تألیفاتی نوین به وجود آوردند:
«مسلمانان در میان آثار یونانی با نمونه هایی از دانشنامه ها آشنا شدند و با توجه به اینکه فیلسوف و حکیم و خردمند نزد یونانیان کسی بود که دانشهای متعددی را میدانست،بدین سبب گردآوری آثاری در چند دانش،رونق یافت.از آنجا که این گونه آثار به درخواست دانش پژوهان و طبقهء میانهء جامعه،یا امیران و وزیران نگارش می یافت،زبان این آثار ساده تر و روشن تر و جنبهء عمومی آن بیشتر بود،و از بیشتر دانش های وابسته به زندگی مردم در آنها یاد می شد».(۴۷)از سوی دیگر،مسلمانان با علاقه ای بسیار و کوششی کم نظیر به تدوین و تألیف آثاری در علوم قرآن کریم و حدیث و دین و ادب و فرهنگ و تاریخ و سایر علوم انسانی پرداختند و آثار بسیاری در این زمینه ها به وجود آوردند.
سده های دوم تا پنجم هجری اوج پیدایش آثار بزرگ و عمده در علوم اسلامی از یک سو و علوم فلسفی و طبیعی از سوی دیگر است.چنان که در حوزهء علوم اسلامی مجموعه هایی چون«صحیح بخاری»و«اصول کافی»در حدیث،و«الاغانی»ابوالفرج اصفهانی در ادب و فرهنگ و مجموعهء بی نظیر«الحاوی»رازی در دانش طب و پزشکی در این دوره تدوین می‌شود….
دانلود مقاله : نگاهی کوتاه به سیر دانشنامه نویسی در جهان اسلام – ۷۹
