در فرهنگ دینی اسلام علم و علما از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند، گزافه نیست اگر گفته شود پیشرفت‌های مسلمانان، پس از تکیه بر معنویت، مرهون تلاش‌های علمی آنان بوده است که در آن نقش شخص نبی اکرم(ص) و اهل‌بیت معصومین بسیار برجسته است. در این میان توجه به جایگاه علمی حضرت فاطمه(س) از چند جهت دارای اهمیت است و از یک‌سو بیانگر توجه اسلام به پیشرفت و توسعه علمی در مورد زنان، و از سوی دیگر بیانگر قابلیت‌ها و ویژگی‌های شخص آن حضرت است که با توجه به عمر کوتاه؛ در اوج مقام علمی و فرهنگی قرار گرفته بود.
در این مقاله سعی شده با واکاوی منابع علمی آن حضرت(س)، دلایل و ابعاد آن، اندکی از شخصیت علمی حضرت زهرا(س) برای خوانندگان روشن شود.
در منابع علمی ابتدا به لدنّی بودن علم ایشان و بهره‌گیری مستقیم از فیض الهی اشاره می‌شود و پس از آن، مقام انسان کامل آن حضرت و ارتباط آن با علم بررسی می‌شود، سپس به استفاده از باطن قرآن و علم رسول اعظم(ص) به عنوان دیگر منابع علمی آن حضرت اشاره می‌شود و در پایان این بخش، محدثّه بودن و دریافت اخبار غیبی از فرشته وحی مورد توجه قرار می‌گیرد و چیزی که نتیجه آن مصحف فاطمه(س) است که امامان معصوم در روایات متعددی گفته‌های خود را بدان مستند می‌کردند.
در بخش دلایل مقام علمی آن حضرت، چند دلیل مطرح شده است. ازجمله روایت سیده نساءالعالمین، هم‌کفو بودن با حضرت علی(ع)، خبرهای غیبی آن حضرت و معارف بلندی که در ضمن دعاها و خبطه‌ها و احادیث دیگر از آن حضرت به یادگار مانده و نیز مرجعیت علمی ایشان در پاسخ‌گویی به شبهه‌ها و پرسش‌های دیگر اصحاب، مردان و زنان در آن دوره، همچنین روایاتی که فاطمه(س) را همچون دیگر معصومان، حجت و باب علم و ثقل اصغر معرفی کرده است که مجموع آنها به طور مستقیم یا با ملازمه، بر مقام علمی آن حضرت، دلالت دارد.
در بخش ابعاد علمی، افزون بر اشاره به جامعیت مصحف آن حضرت نسبت به مسائل مختلف و حوادث آینده و برخی روایات خاصی که بیانگر جامعیت علوم آن حضرت هستند، به موضوعات مختلف اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی و جهان‌شناسی که در احادیث و دعاها و خطبه‌های ایشان آمده، توجه شده است.
