على(ع)سرچشمه کرامت و قله بلند فضایل و کمالات انسانى است. اهل دانش و بینش در بیان فضیلت هاى او سخن ها گفته اند، اما همواره به عجز خویش در این عرصه اعتراف کرده اند. ولادت على(ع)در کعبه، روایتى است متواتر و قطعى. آن حضرت پدرى چون ابوطالب، مادرى چون فاطمه بنت اسد و برادرى چون جعفر طیار دارد.
على(ع)از شش سالگى در دامان عطوفت و طهارت پیامبر خدا(ص) بالید و پس از بعثت، نخست مردى بود که به اسلام گروید. اولین کسى که با پیامبر نمازخوانده على(ع)است. در لیلهالمبیت، على(ع)آماده شهادت شد و در بستر پیامبر خوابید. قرآن نیز این فضیلت را ستوده است. امام نخستین کسى است که به سوى خدا و رسول هجرت کرده است.
به نقل منابع سنى و شیعى، پیامبر همواره در فضیلت على(ع)سخن گفته است. رسول او را برادر خود خوانده است. در ماجراى «سد الابواب» پیامبر فرمان داد که دَرِ همه خانه هایى را که به سمت مسجد باز مى شد، ببندند. تنها دَرِ خانه على(ع)بود که به امر پیامبر گشوده ماند. در داستان مباهله، پیامبر به فرمان خدا على(ع)را جان خویش خواند.
دوستى على(ع)، دوستى با خدا و پیامبر است. همچنین حب او ایمان، و بغض او کفر و نفاق است. على(ع)با حق است و حق با على(ع). او پدر امت است. ماجراى غدیر نیز حدیث متواتر اهل اسلام درباره على(ع)و ولایت او است. على(ع)میزان اعمال است و شیعیان او در قیامت رستگارند. حدیث منزلت و مقام على(ع)در قیامت، گفته هاى دیگر پیامبر درباره اویند. فضایل فردى و اخلاقى على(ع)نیز بى نظیرند. قوت ایمان، عبادت هاى خالصانه، کرامت ها، دانش بى کران، سخاوت، زهد و پارسایى، حلم و بردبارى، جوانمردى، تواضع، شجاعت و دیگر فضیلت هاى او، شهره هر دو جهانند.
فضایل على(ع)در عرصه سیاست و جامعه فروغى دیگر مى یابد. عدل ورزى، قانون گرایى، تلاش در راه تولید و عمران، و نیز جهاد در راه خدا، هر یک خورشیدهاى درخشنده سپهر علوى اند. عشق على(ع)به شهادت نیز فضیلتى است که او را از همگان ممتاز مى کند. تاریخ اسلام، شیفته ذکر فضیلت هاى علوى است.
