به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست خبری کنگره ملی حوزه تهران به مناسبت دویستمین سالگرد تاسیس حوزه متاخر تهران با حضور آیت الله علی اکبر رشاد، رییس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران و رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، صبح روز دوشنبه مورخ ۹ اسفندماه جاری در سالن جلسات حوزه ریاست این پژوهشگاه برگزار شد.
آیت الله رشاد در ابتدای این نشست با بیان اینکه حوزه تهران از قدیمی‌ترین حوزه‌های علمیه شیعه در تاریخ محسوب می‌شود، گفت: حوزه ری در قرن دوم تاسیس شد و شخصیت‌های بزرگی را تربیت کرد این در حالی است که در عهد غیبت صغری شیخ کلینی و شیخ صدوق اهل ری بوده و بسیاری از مفسران بزرگ مانند فخر رازی و قطب الدین رازی در تهران بودند.
وی با بیان اینکه در قرون اولیه اسلامی حوزه تهران در منطقه ری از قدیم فعال و پویا بوده، خاطرنشان کرد: حوزه تهران ۲۰۰ سال پیش وقتی تهران به عنوان پایتخت معرفی می‌شود و شهر کوچک با جمعیتی محدود بوده، تاسیس می‌شود.
آیت الله رشاد با بیان اینکه حکومت قاجار با توجه به جمعیت کم و امکانات محدود تهران، بنا را بر توسعه حوزه علمیه می‌گذارند، اظهار کرد: آنها، حکما و علمای سراسر کشور را به تهران دعوت کرده و به این ترتیب حکما و فقهای برجسته به تهران منتقل می‌شوند.
رییس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران با بیان اینکه با تربیت فقهای بزرگ، افزایش کرسی‌های درس و روی آوردن عناصر با استعداد به حوزه تهران این حوزه ارتقای کیفی پیدا می‌کند، تصریح کرد: در این راستا بیش از ۱۲۰ مدرسه علمیه احداث شده و افراد فاضلی در فقه و حکمت در آن تربیت می‌شوند.
وی با اشاره به احداث مدارسی مانند سپه‌سالار که دارای ویژگی‌های خاص با معماری خاصی از جمله بیمارستان، گرمابه و محل‌هایی برای اجتماعات بوده، گفت: به رغم معماری شیعه اسلامی در دوره صفویه، معماری حوزه‌ها در آن دوران به اوج خود می‌رسد به طوری که هنوز هم بعد از ۴۰۰ سال برپا هستند.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه حوزه تهران در آن زمان به لحاظ فیزیک، معماری و فضا توسعه پیدا می‌کند، افزود: همچنین به لحاظ فکر و اندیشه و علم نیز توسعه پیدا کرده به طوری که تهران به شهر هزار حکیم معروف می‌شود.
ایشان با بیان اینکه در طول حکومت قاجار علمای زیادی وارد مسایل سیاسی و اجتماعی می‌شوند، تصریح کرد: حوزه تهران در این مقطع زمانی پیشگام این مسولیت می‌شود به طوری که نهضت تنباکو از حوزه تهران آغاز شده و به نتیجه می‌رسد.
وی با اشاره به پیشگامی حوزه تهران در انقلاب مشروطیت ادامه داد: این علمای حوزه تهران بودند که انقلاب مشروطیت را هدایت کرده و زمانی که انقلاب به انحراف رفت در مقابل آن مقاومت کردند.
آیت الله رشاد با بیان اینکه حوزه تهران دارای هویت‌های مختلفی در مقاطع زمانی بوده، تصریح کرد: علمای حوزه تهران در یک دوره به تدوین حدیث اهتمام داشته‌اند و مجامع حدیثی بزرگی را تدوین کردند.
رییس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران با اشاره به رونق بحث کلام در حوزه تهران اظهار کرد: در این راستا به تدریج اجتماعیات بزرگی در حوزه تهران برپا شده و حوزه هویت اجتماعی پیدا می‌کند به طوری که در دوره بعد، مکتب تهران به وجود می‌آید و در طول یک قرن پابرجا بوده است.
وی ادامه داد: بسیاری از علما و فقها در مکتب تهران تربیت می‌شوند و می‌توان گفت مکتب قم فرزند مکتب تهران است.
آیت الله رشاد با بیان اینکه در حال حاضر مسئولان حوزه تهران درصددند تا هویت حوزه تهران را احیا کنند، خاطرنشان کرد: رویکرد معرفتی و رویکرد کارکردی و عملی که حوزه تهران داشت عبارت بود از فقه و فلسفه و اجتماعیات که در حال حاضر باید به ضمیمه نیازهای جهان امروز احیا شود.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه امروز عصر انقلاب اسلامی و عصر مدرن و جهانی‌سازی و جنگ‌نرم است، ادامه داد: حوزه تهران با پیشینه تاریخی خود و در ظرف زمان عهد کنونی باید احیا شود که این از اصول راهبردی حوزه تهران می‌باشد.
آیت الله رشاد با بیان اینکه حوزه تهران دارای دوره‌های بسیاری است و دوره اخیرش از ۲۰۰ سال پیش آغاز شده است، افزود: افتتاحیه این کنگره در بهار سال آینده آغاز شده و تا زمان برگزاری اختتامیه‌ی آن، پیش‌نشست‌ها و جلسات مختلفی در سطح مدارس علمیه استان برگزار خواهد شد.
رییس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران با اشاره به طرح‌های تحقیقاتی و مطالعاتی در حاشیه این کنگره خاطرنشان کرد: تالیف یک اثر جامع در تاریخ حوزه تهران و رجال علمی حوزه با عنوان دانشنامه جامع حوزه تهران از جمله این برنامه‌هاست.
وی با اشاره به تاسیس برخی نهادهای مرتبط با حوزه در این ایام اظهار کرد: تاسیس مرکز مطالعات راهبردی حوزه، انجمن علمی حکمت و علوم عقلی، انجمن علمی فقه و اصول و انتشار فصلنامه علمی و پژوهشی در مورد حوزه از جمله این نهادها خواهد بود.
رییس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران با اشاره به انتشار فراخوان این کنگره در ۱۰ محور کلان و ۵۰ محور فرعی تصریح کرد: پیشینه‌ی تاریخی حوزه تهران، مکتب فقهی تهران، مکتب حکمی تهران، سبک‌شناسی سیره علمای تهران، نقش حوزه در وقایع و مسایل فرهنگی و سیاسی دوره قاجار، نقش حوزه تهران در وقایع و مسایل فرهنگی و سیاسی دوره پهلوی، نقش حوزه تهران در وقایع و مسایل فرهنگی و سیاسی دوره جمهوری اسلامی ایران، مدارس حوزه تهران، علمای حوزه تهران و افق آینده از جمله محورهای این کنگره خواهد بود.
وی با اشاره به طرح احیای هویت و ارتقای موقعیت حوزه در این کنگره تاکید کرد: با وجود ۷۵ مدرسه علمیه برادران و ۷۵ مدرسه خواهران و ۱۵ هزار طلبه خواهر و برادر و ۱۵۰۰ مدرس باید گفت مجموعه مدارس علمیه در چهارچوب یک نقشه واحد، سازماندهی خواهند شد.
اختتامیه کنگره “ملی حوزه تهران” در اسفندماه سال ۹۶ برگزار خواهد شد.
