به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کرسی ترویجی عدالت بین نسلی از سلسله کرسی های علمی موسسه آموزش عالی حوزوی حکمت وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، با همکاری انجمن علمی اقتصاد اسلامی حوزه و مشارکت هیات حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره، صبح پنج شنبه ۲۰ اسفندماه جاری با حضور صاحبنظران این حوزه در سالن فرهنگ پژوهشگاه در قم برگزار شد.
در این ابتدای این کرسی علمی حجت الاسلام سعید فراهانی فرد عضو هیات علمی دانشگاه قم ضمن طرح مباحث مربوط به عدالت بین نسلی در اندیشه متفکران غربی گفت: عدالت بین نسلی از آنجا منشأ گرفت که از خیلی سالها قبل دانشمندان محیط‌زیست و بوم‌شناسان افزایش فعالیت‌های اقتصادی را عامل مهم تخلیه و نابودی منابع طبیعی معرفی کرده و نشان داده بودند که با افزایش فعالیت‌های اقتصادی پایداری و انعطاف‌پذیری اکوسیستم‌ها در معرض خطر جدی قرار گرفته است و لذا فعالیت‌های اقتصادی و به تبع آن رشد و توسعه اقتصادی باید بوسیله ظرفیت‌های محیط‌زیست طبیعی محدود گردد. منشأ نظریه محدودیت‌ها در تحقیقات متفکرانی چون مالتوس و ریکاردو قرار دارد.
این دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه قم همچنین گفت: اکنون این سوال به صورت جدی مطرح است که با وجود محدودیت و کمیابی منابع طبیعی، نسل حاضر تا چه میزان حق دارد از این منابع استفاده نماید و آیا باید در استفاده از این منابع کمیاب که نقش تعیین کننده ای در تولید و رشد و توسعه و رفاه اقتصادی دارند، حقی را برای نسلهای آینده قایل شد یا خیر. این در حالی است که چهارده قرن پیش اسلام اهمیت حفظ و حراست از آیندگان را به تناوب و با اسباب متنوعی گوشزد کرده است.
وی با اشاره به موضوع عدالت بین نسلی از منظر اسلام نیز گفت: در نگاه اسلام، همان‌طور که افراد گوناگون در درون یک نسل هیچ ترجیحی بر یکدیگر ندارند و توزیع ثروت براساس عدالت مورد امضای شارع قرار گرفته است. همچنین افراد نسلهای گوناگون نیز در این مسأله از فرصت‌های یکسان برخوردارند و سبقت و یا تأخر نسلی بر نسل دیگر سبب بهره‌مندی بیشتر و یا محرومیت آن نخواهد شد. این مطلب از نگاه قرآن، روایت‌ها و نیز دلیل عقلی قابل اثبات است.
وی قرآن کریم را از منابع تعیین مصادیق عدالت بین نسلی معرفی کرد و تصریح داشت: خطابهاى عام قرآن مبنى بر این‌که آنچه در آسمان‌ها و زمین است مسخّر و فرمان‌بردار شما قرار داده شده یا خداوند آنچه در آسمان‌ها و زمین و بین آن‌ها است براى شما آفریده است یا زمین را خداوند براى مردم قرار داد. این آیه‌ها به‌طور صریح دلالت دارند بر این‌که نعمت‌های خداوند به افراد خاص، گروه‌های خاص و حتی مردم زمان یا مکان خاصی اختصاص ندارد بلکه همه مردم در بهره‌برداری از آن‌ها شریکند. گرچه این آیات در مقام بیان حکم فقهی نیستند اما می‌تواند مذاق شارع را نشان دهد که راضی به انحصار استفاده از این نعمت ها در یک گروه و حتی بک نسل نمی باشد.
وی یادآور شد: از روایت‌های که درباره اراضی مفتوحٌ عنوةً یعنى زمینهایى که با جنگ به تصرف مسلمانان درآمده باشد وارد شده نیز می‌توان اهمیت اسلام به نسلهای آینده را پی برد. در برخی از این روایت‌ها به حق نسلهای آینده از این اراضی تصریح شده و در برخی نیز از عمومی که درباره جمیع مسلمانان آمده است؛ می‌توان حق نسلهای بعد را نیز استفاده کرد.
وی در پایان گفت: گرچه درباره عدالت بحث فراوانی صورت گرفته است اما بحث عدالت بین نسلی بحث جدیدی است و ابعاد مختلف آن نیاز به هم اندیشی و گفتگو دارد.
گفتنی است در پایان این نشست حجج اسلام و المسلمین رضایی و جهانیان نیز به طور جداگانه به نقد نظر حجت الاسلام فراهانی فرد در خصوص عدالت بین نسلی از منظر اسلام پرداختند.
لازم به ذکر است کرسی ترویجی عدالت بین نسلی صبح پنج شنبه ۲۰ اسفندماه با حضور صاحبنظران و علاقمندان این حوزه در سالن فرهنگ پژوهشگاه در شهر مقدس قم برگزار شد.
