به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، گفتمان انقلابی که در اراده جمعی مردم ایران متجلی شدو در طول تاریخ بی سابقه یا کم سابقه بوده است یک کلیت ممتاز است که دلایل شکل گیری آن و در حقیقت دلایل حاکم یا رایج شدن آن در یک تحول انقلابی باید مورد مداقّه قرار گیرد.
کتاب «انقلاب اسلامی چرا؟»به همت گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی مرکز پژوهش های جوان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است؛ در همین زمینه با محمد حسن شاهنگی (معاون مرکز پژوهش های جوان) گفتو گوی کوتاهی انجام دادیم که در ادامه آمده است.
سوال: موضوع کتاب «انقلاب اسلامی چرا؟»چیست؟
جواب :طی سالهای ۱۳۵۷-۱۳۲۰ ش، گفتمان های سیاسی متفاوتی نقش آفرین صحنه تحولات ایران بودند.گفتمان ها یی که می خواستند پاردایم حاکم بر جامعه ایران باشند. از این رو شناخت انقلاب اسلامی ایران، بدون معرفت نسبت به این گفتمان ها ناممکن می نماید.مهم ترین گفتمان های این دوران مارکسیستی، لیبرالیستی و ناسیونالیستی هستند که هر کدام به نحوی ایفای نقش می کردند و با حفظ مرزهای مفاهیم و گزاره ها و ایجاد دالهای خود، به دنبال هژمونی شدن و افزودن بر طرفداران و حاملان خود بودند.در سال های منتج به پیروزی انقلاب اسلامی ،وضعیت به گونه ای بود که جامعه ایرانی در لایه های زیرین خود اسلامی بود و فعالیت های اسلام گرایان نیز باعث شده بود به اسلام به عنوان فلسفه و ابزار رهایی بخشی نگریسته شود . در واقع دلیل اصلی هژمونیک شدن گفتمان اسلام گرایی و اسلامی شدن انقلاب ۱۳۵۷ نیز در همین امر نهفته است.اسلام‌گرایان، هم در مقام نظر افقی جدید در سیاست پیش رو گشودند و هم در مقام عمل در صحنه حاضر شدند و به بسیج و هدایت توده‌های مردم پرداختند.کتاب حاضر به طرح این گونه مباحث می پردازد.
سوال: بنابر این می توان گفتاین کتاب در حقیقت بیانگرمبانی سویهسازی تحولات در انقلاب اسلامی است؟
جواب :بله همین طور است؛یکی از ویژگی های متمایز کننده انقلاب اسلامی ایران سویه اصلی آن است. سویه اصلی انقلاب در کلیت خود چیزی متفاوت از این اجزاست که باید به صورت یک کلیت غیرقابل تجزیه مورد بررسی قرار گیرد. گفتمان انقلابی که در اراده جمعی مردم ایران متجلی شد و در طول تاریخ بی سابقه یا کم سابقه بوده است یک کلیت ممتاز است که دلایل شکل گیری آن و در حقیقت دلایل حاکم یا رایج شدن آن در یک تحول انقلابی باید مورد مداقه قرار گیرد.نویسنده می کوشد به سویه های رقیب انقلاب نیز توجه کند و فضای کلی آنها را رصد کند؛ ورود اندیشه های لیبرالیستی به ایران با نگاهی جریان شناسانه والبته اجمالی به فراخور بحث توسط مولف مورد اهتمام قرار می گیرد و در ادامه نقش گفتمان لیبرالی در شکلگیری حکومت مطلقه پهلوی بحث می شود و به حامیان گفتمان لیبرالیستی مخالفان حرکتهای انقلابی نیز اشاره می شود .
سوال: اوضاع گفتمان های رقیب مانند گفتمان مارکسیستی در سال های پیروزی انقلاب چگونه مورد توجه نویسنده قرار می گیرد ؟
جواب : ورود گفتمان مارکسیستی در دوران رضا شاه می باشد و اوجگیری این گفتمان در خلال سال های ۱۳۲۰ –۱۳۳۲ است که از نظر مولف دور نمی ماند هم چنین کودتای ۱۳۳۲ که در حقیقت پایانی بر گفتمان مارکسیستی است در این کتاب بررسی می شود .
سوال: ویژگی های شاخص این کتاب شامل چه مواردی می شود ؟
جواب: در این کتاب حلقه‌های فکری عصر انقلاب شامل حلقه امام خمینی(ره) ،حلقه فلسفی علامه طباطبایی (ره)،حلقه درسی آیت‌ا.. داماد، حلقه فردید و روشنفکری ضد مدرن مورد بازبینی اجمالی قرار می گیرند و نقش انها در شکل گیری انقلاب اسلامی زیر ذره بین قرار می گیرد .هم چنین مولف اثر در این کتاب شخصیت‌های فرهنگی مؤثر و نیروساز در جریان انقلاب اسلامی مانند دکتر علی شریعتی، مرحوم عابدزاده، استاد محمدتقی شریعتی، آیت الله سیدمحمود طالقانی و…را مورد اشاره قرار می دهد .
سوال: آیا در این کتاب مراکز نیروسازی عصر انقلاب هم مورد توجه قرار گرفته است ؟
جواب:بله، مساجد و حسینیه‌ها در کنار مراکز دیگری مانند مدارس و حوزه‌های علمیه ،انجمن‌های اسلامی و موسسات فرهنگی ،احزاب و سازمان‌های سیاسی در این کتاب بررسی می شوند .
سوال: نکته دیگری که در خصوص این اثر لازم است گفته شود بفرمایید.
جواب : دکتر سید مجید حسینیاستادیاردانشگاه تهران در این اثر می کوشد تا با استفاده از مدل نظریه‌های لاکلاو و موفه در ۳ حوزه سخت افزاری،مغز افزاری و نرم افزاری مباحث خود را در این کتاب پیش ببرد .
