به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دوشنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۳ نشست علمی بررسی و تحلیل هویت ادبیات انقلاب اسلامی با حضور دکتر محمدرضا سنگری به عنوان دبیر جلسه، دکتر حسینعلی قبادی به عنوان سخنران و حجت الاسلام والمسلمین مهدی جهان در تالار علامه جعفری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.
در ابتدای این جلسه دکتر سنگری مدیر گروه ادبیات و اندیشه پژوهشگاه، با اشاره به نشست پیشین درباره ۱۰ عنصر هویت بخش ادبیات از منظر دکتر قبادی، این عناصر را اینگونه برشمرد:
۱- صورت و معنا در ادبیات ایران جمع شده اند.
۲- ادبیات ایران جهانی است، برخلاف برخی دیگر که محلی و قومی هستند، مانند ادیسه.
۳- ادبیات ایران معرفت مدار و حکمت گراست.
۴- ادبیات ایران مشحون از آئین ها و فرهنگ ساز است.
۵- ادبیات ایران تعامل گراست.
۶- ادبیات ایران وسیله اتصال نسل های مختلف با یکدیگر است.
۷- در ادبیات ایران زیبا شناسی حکمی و تجلی باورهای اشراقی و عرفانی وجود دارد.
۸- در ادبیات ایران کیهان باوری موجود است.
۹- در ادبیات ایران همزاد پنداری وجود دارد.
۱۰ – ادبیات ایران دارای نفسی دوگانه است.
وی ادبیات انقلاب را موجد پیوند میان ملیت و دین خواند و افزود: انقلاب اسلامی مانند چتری بر فضای ادبی ایران گسترده شد و حتی بر افرادی که همخوانی با این جریان نداشتند تأثیر گذاشت.
دکتر قبادی با تکمیل سخنان دبیر علمی نشست درباره «بررسی و تحلیل هویت ادبیات انقلاب اسلامی» به بسط نظراتش درباره ادبیات انقلاب اسلامی پرداخت
در ادامه نشست دکتر قبادی به برخی از کاستی ها در ادبیات معاصر اشاره کرد و گفت: ما در تبیین نظری و رسیدن به شاخصه های پیشرفت که متضمن آگاهی جهانی نقد است، دچار فقریم و در حال دامن زدن به کمیت و نقل قول از یکدیگر هستیم.
وی با تأکید بر این موضوع که باید مراقب خلط دو معنای ادبیّت و ادبیات بود، افزود: آنچه که منتقدان باید بدان توجه کنند، ادبیت یک اثر است زیرا ادبیات دارای معنایی عام تر است.
این استاد دانشگاه هشدار داد که باید مراقب بود تا در مطالعات هویت دچار افراط نشویم و با خط کشی هایی که به وجود می آوریم، باعث گم شدن چیستی و پرداختن مدام به کیستی نشویم.
دکتر قبادی، مکتب ادبی انقلاب را نزدیک به نئو کلاسیسیزم دانست و با خوانش یک غزل با نگاهی تحلیلی عناصر ادبیات انقلاب را در آن گوشزد کرد و در ادامه به ۱۰ مؤلفه بنیادین هویت ادبیات انقلاب اینگونه اشاره کرد:
۱- قدسی گرایی
۲- فرازمانی
۳- ادبیات مکالمه گرا و بینامتنی
۴- تجربه ای متفاوت از پیوند وجه معرفتی، اجتماعی و فرهنگی
۵- همراهی وجه ملی و دینی
۶- دارای وجه زبانی و کهن الگویی
۷- تحول خواه، نوگرا، جهانی نگر در مضمون
۸- دارای جنبه هویتی و ظلم ستیزی
۹- دارای بنیادی گفتگومدار
۱۰ -تلفیق سنت گرایی و نوگرایی
وی با اشاره به ۳ حوزه محتوا، زیباشناسی و روش شناختی، هرکدام را واجد مؤلفه هایی دانست و با اشاره به ۲۴ مؤلفه برای حوزه محتوا، از مؤلفه های زیباشناسی اینگونه یادکرد:
۱- رمزگرایی و سمبلیک
۲- اسطوره و کهن الگو در معنای سیال
۳- جمع تصویر فاخر با زبان ظاهر
۴- وحدت نگری
سخنران این نشست با اشاره به روش شناختی ادبیات، آن را ناگزیر از نگاهی تلفیقی دانست و شاکله ای از بینامتنیت، سیالیت ادبیت اسطوره ای، با تلفیق حماسه، اجتماع و عرفان را مشخصاتی برای شناخت کیستی خواند.
در ادامه نشست حجت الاسلام والمسلمین جهان، ناقد این نشست، با تشکر از نقطه نظرات دکتر قبادی، برخی از نکات مطرح شده را بسیار وسیع خواند که نیاز به مجال بیشتری برای بررسی دارد.
وی درباره نظر دکتر قبادی درباره مکتب کلاسیسیزم، این مکتب را دارای نزدیکی های بسیار با مؤلفه های ادبیات انقلاب خواند و در ادامه افزود: کیستی خود جای سوال است، اگر ما را به هویت انقلاب اسلامی نرساند، باید گفت که این مولفه ها به خودی خود ما به هدف نمی رساند.
منتقد این جلسه با اشاره به ادبیات غیر اسلامی موجود در کشور، ماهیت آن را مجهول خواند و این سوال را مطرح کرد: با ادبیات غیر انقلابی هم عصر با انقلاب چه باید کرد؟ آیا باید میان این دو ادبیات خط فاصلی کشید؟
در ادامه این نشست پرسش هایی نیز از سوی حضار مطرح شد که دکتر قبادی در انتهای نشست به شکل اجمالی پاسخ و توضیحاتی به این پرسش ها داد.
گفتنی است این نشست دوشنبه ۲۰ بهمن از ساعت ۱۶:۳۰ در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزارذ شد.
