دانشنامه نبوی(ص)، گسترده نگاشتهای است نظام‌مند حاوی حدود هشتصد و پنجاه مدخل اصلی، که نظام‌های مطلوب رفتاری در حوزه‌های مختلف را با بهرهگیری از سیره و سنت نبوی(ص) استخراج، تبیین و تحلیل می‌نماید. این دانشنامه که مقدمات آن از سال ۱۳۸۶ آغاز شد قصد دارد، با رویکردی راهبردی، افزون بر استفاده از یافته‌های علمی موجود، افقهای نوین حوزه‌های دانش را نيز ـ به گونه‌ای که یافته‌های آنها بتواند در حل مسایل روز و نظام‌سازی در دنیای معاصر به کار رود ـ بگشاید.
نیاز به یک منبع جامع که تبیین‌کنندة نظام‌های مطلوب اسلامی در حوزه‌های مختلف رفتاری بوده و دارای ویژگی‌های زیر باشد، ضرورت تدوین این دانشنامه دانسته شده است:
۱. مستند به سیره و سنت نبوی باشد.
۲. قابل استفاده برای پیروان مذاهب مختلف اسلامی باشد.
۳. از یافته‌های دانش‌های جدید بهره گرفته باشد.
۴. متناسب با زبان علمی روز باشد.
۵. پاسخگوی شبهات موجود و ناظر به نيازهاي فكري نوپديد باشد.
در اين دانشنامه سيزده گروه علمي، ذيل نظارت شوراي علمي دانشنامه در حوزه‌هاي متفاوت نظام‌هاي رفتاری و اخلاقی مشغول فعاليت هستند.
اهداف دانشنامه به دو دسته اصلی و فرعی قابل تقسیم است:
الف) اهداف اصلی:
– استخراج، تبیین و تحلیل نظام‌های رفتاری مطلوب از سیره و سنت نبوی.
– استخراج، تبیین و تحلیل روش‌های پیاده کردن نظام‌های مطلوب از سیره و سنت نبوی.
ب) اهداف فرعی:
– مطالعه و بررسی نظام‌های رفتاری تحقق یافته در جامعة اسلامی عصر پیامبر(ص).
– تحلیل چگونگی نظام‌سازی و تبدیل نظام جاهلی به نظام دینی توسط پیامبر(ص).
موضوع دانشنامه، مطالعۀ نظام‌های رفتاری از دیدگاه پیامبر(ص) و موضوع نظام‌های رفتاری، نوع رفتارهاست. به همین علّت، دانشنامه دارای دو بخش اساسی است:
بخش اول: کلیات؛ شامل:
۱. فلسفه سنت و سیره (چون چیستی سنت و سیره، روش کشف و تفسیر سنت و سیره، حجیت، منابع، تاریخ تحول سیره‌شناسی، مکاتب فکری راجع به موضوع و…).
۲. مباحث پیرامونی سنت و سیره (چون سیره و سنت شناسان، منابع سیره و سنت و…).
۳. فلسفه نظام‌های رفتاری.
بخش دوم: نظام‌های رفتاری؛ که مجموع آن برحسب ماهیّت، هدف و ضمانت اجرای رفتار، به دو کلان‌نظام «حقوقی» و «اخلاقی» و به حسب موضوع رفتار، به نُه نظام رفتاری تقسیم می‌گردد، که این نظام‌های رفتاری عبارتند از: نظام‌های عبادی، تربیتی، قضایی، اجتماعی، سیاسی، جهادي و دفاعي، اقتصادی، مدیریتی، زیست محیطی، آموزشی و پژوهشی.
از آنجا که دانشنامه علاوه بر گزارش، به تحلیل و نظریه‌پردازی نیز می‌پردازد، مخاطبان نخست آن متخصّصان و آگاهان به مباحث حوزه‌های دانشی مطرح در دانشنامه و طراحان نظام‌هاي اجتماعی می‌باشند.
