به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نخستین پیش‌نشست «همایش ملی کودک، عرفان و سلامت معنوی» با موضوع «نسبت ایمان و دلبستگی ایمن در کودک و نوجوان» روز دوشنبه ۱۹ آبان‌ماه در تالار فرهنگ پژوهشگاه برگزار شد. در این نشست استاد غلامرضا حیدری ابهری به ارائه مطلب پرداخت.
در ابتدای جلسه، حجت الاسلام دکتر علی فضلی، دبیر علمی نشست، ضمن خیرمقدم به حاضران مجازی از سراسر کشور، به بیان اهداف همایش کودک و عرفان پرداخت. وی با اشاره به دیدگاه ارباب معرفت و سلوک اظهار کرد کودکان به دلیل فطرت پاک خود به مبدأ سبحانه نزدیک هستند و از «لوح نانوشتۀ روزگار» بهره‌مندند. فضلی مهم‌ترین هدف این همایش را حفظ و نگهداشت روح پاک کودکان و در گام بعد، ارتقای هوش معنوی آنان دانست تا بتوانند ارتباط خدا با خود و اطرافشان و نیز ارتباط خود و اطرافشان با خدا را درک کنند. او تأکید کرد که تحقیقات، مقالات و جلسات همایش در همین راستا طراحی شده‌اند.
پس از سخنان دبیر علمی نشست، استاد غلامرضا حیدری ابهری موضوع اصلی جلسه را تبیین کرد؛ یعنی «نسبت ایمان و دلبستگی ایمن در کودک و نوجوان». وی تأکید کرد پیش از پرداختن به شیوه آموزش توحید به کودکان، باید چرایی این آموزش روشن شود و مشخص گردد که این آموزش چه ارزشی دارد که برای آن اقدام علمی، قلمی و اجتماعی صورت گیرد.
وی سه پاسخ برای این چرایی برشمرد: نخست، پاسخ علامه طباطبایی در تفسیر المیزان و آیۀ «انا لله و انا الیه راجعون» بر اساس تربیت مبتنی بر توحید؛ دوم، پاسخ آیت الله آقا مجتبی تهرانی در کتاب «ادب الهی» بر اساس مفهوم «حیا از…» و سوم، پاسخ جان بالبی در نظریۀ دلبستگی ایمن که بر ایجاد احساس امنیت در کودک از طریق ارتباط عاطفی پایدار با پدر و مادر تأکید دارد؛ ارتباطی که در ادامه بر روابط سالم فرد در بزرگسالی اثر می‌گذارد.
حیدری ابهری توضیح داد که این دلبستگی، نوعی جهان‌بینی کوچک اما اثرگذار به کودک هدیه می‌دهد و باعث ایجاد اعتماد ذهنی به نخستین مراقبان خود می‌شود؛ اعتمادی که زمینه را برای شکل‌گیری جهان‌بینی بزرگ‌تر یعنی جهان‌بینی توحیدی فراهم می‌کند. به گفته وی، کودک احساس اعتماد، امنیت و سلامت را نخست در کنار پدر و مادر تجربه می‌کند و سپس این احساس به تدریج به باور «مراقبت خداوند» از او منتقل می‌شود. او با اشاره به روایات متعدد درباره شیوه رفتار پدر و مادر با فرزند، نمونه‌هایی مانند بازی کردن با کودک، مهربانی، نوازش، وقت‌گذاشتن، عمل به وعده‌ها، تحمل آزار کودکان و توجه به گریه آنان را از مصادیق ایجاد این دلبستگی ایمن دانست.
وی افزود حتی در صورت بروز رفتارهای اشتباه از سوی کودک، توصیه شده است که والدین با گذشت و بدون خشونت برخورد کنند تا کودک در بزرگسالی نیز بتواند هنگام خطا یا نیاز، با توکل و تضرع به خداوند رجوع کند و احساس کند پناهگاه دارد.
به گفته استاد حیدری ابهری، «دلبستگی ایمن در دوران کودکی، تمرین ایمان است.» او تصریح کرد کودک در ابتدا والدین را رازق و تکیه‌گاه خود می‌داند و به تدریج درمی‌یابد که آنان تنها واسطه هستند و تکیه‌گاه اصلی خداوند است. در همین مسیر است که آموزش‌های دینی و توحیدی وارد می‌شود؛ از جمله آموزش «لا اله الا الله» در سه سالگی، نشان دادن قبله در پنج سالگی و آموزش نماز در هفت سالگی. وی افزود این سیر به گونه‌ای طراحی شده است که فطرت پاک کودک در مسیر الهی قرار گرفته و جهان‌بینی توحیدی در او شکل بگیرد که اساس و رکن عرفان محسوب می‌شود.
در پایان، حیدری ابهری تأکید کرد که این نظریه در تربیت معنوی و توحیدی کودکان می‌تواند هم به طور مستقیم از سوی پدر و مادر در خانواده اجرایی شود و هم از طریق ادبیات داستانی و پویانمایی کودکانه به صورت غیرمستقیم تقویت گردد.
