به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کتاب نقد مکتب تفکیک: دفتر دوم(مسائل کلامی) اثر حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن قدردان قراملکی در گروه کلام و دین‌پژوهی پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی و توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه به زیور طبع آراسته شد.
درباره تفسیر دین و آموزه‌های آن، رهیافت‌های مختلفی از صدر اسلام مطرح شده است؛ یک رهیافت بیشتر به نقل و از جمله روایات اهتمام دارد، سرآغاز این جریان در اهل حدیث و ظاهرگرایان از اهل سنت در سده‌های نخست هجری است. مصداق بارز این رهیافت در تشیع معاصر، مکتب اخباری‌گری در حوزه فقه و مکتب تفکیک در حوزه عقاید است؛ برخی از دیدگاه‌های تفکیکیان در مسائل کلامی نه تنها با عقل بلکه با خود آیات و روایات نیز همخوان نیستند.
در بخشی از مقدمه این اثر ارزشمند آمده است:
در باره تفسير دين و آموزه‌هاي آن، رهيافت‌هاي مختلفي از صدر اسلام تا کنون مطرح شده است. يک رهيافت بيشتر به نقل و ازجمله روايات اهتمام دارد. سرآغاز اين جريان در اسلام، اهل حديث و ظاهر از اهل سنت در سده اول هجرت است. در تشيع، مصداق بارز اين رهيافت در سده‌هاي اخير، مکتب اخباري‌گري است که توسط محقق استرآبادي دوباره ظهور کرد، لکن بعد از مدتي توسط طرفداران علم اصول و اجتهاد مثل محقق بهبهاني و غيره با استدلال‌هاي متقن به حاشيه رانده شد؛ اما در چند دهه اخير، اين مکتب با اصلاحات و تطورات جديدي تحت عنوان مکتب تفکيک و خراسان، اين بار در حوزه عقايد ظهور پيدا نمود و مدعي است که تفسير آموزه‌هاي اعتقادي بايد با محوريت روايات صورت گيرد. آنان خصوصاً مؤسس تفکيک «ميرزاي مهدي اصفهاني»، مخالف به‌کارگيري عقل بشري[۱] و فلسفه و عرفان در تفسير دين‌اند و برخي‌شان نهايت با تفسير خاص از عقل (عقل فطري) موافق بوده و نقش عقل برهاني، فلسفه و عرفان را حذف کرده يا به حداقلي فروکاسته‌اند. اين خوانش از دين، مخالف ظاهر و نص آيات و روايات و قرائت امثال شيخ مفيد، خواجه طوسي، علامه حلي، علامه طباطبايي، امام خميني، مطهري و جوادي آملي است. اگر بتوان براي هر دو نگره در صدر اسلام مثالي ذکر کرد، بايد از باب حسن‌الظن به سلمان و ابوذر اشاره شود که ابوذر داراي ايمان خالص بود، اما ميزان علم و معرفت ديني‌اش تا حدي از لايه‌هاي باطني و عمقي برخوردار نبود، به همين خاطر اگر بر زواياي اعتقادات سلمان آگاه مي‌شد، چه‌بسا حکم کفر و قتلش را صادر مي‌کرد؛ چنان‌که امام صادق به نقل از امام سجاد به اين نکته تصريح نموده است.
ما در اين مجال، در صدد نقد نگره تفکيک هستيم که نگره آنان به معارف دين در حد ظواهر روايات، آن‌هم بخشي از روايات است که به‌سان اخباريون در فقه به ظواهر روايات تمسک نموده و به منابع معرفتي ديگر ازجمله عقل به عنوان رسول باطني اهتمام يا اهتمام لازم را مبذول نمي‌کنند. تنقيح مباني تفکيکيان در دفتر اول ارائه شد؛ ما در اين تحقيق، بيشتر در صدد تبيين و تحليل مواضع مکتب تفکيک در مواجهه با مسائل کلامي هستيم تا روشن شود برخي ديدگاه‌هاي تفکيکيان، نه‌تنها با عقل، بلکه با خود آيات و روايات نيز همخوان نيستند.
فلسفه جاودانگي، پويايي و خاتميت آئين مقدس اسلام به جامعيت، فطري‌بودن و عقلانيت آن برمي‌گردد که در هر عصري با استفاده از منابع مختلف خود (نقل، عقل) مي‌تواند نيازهاي معرفتي و فطري مخاطبان خود را تأمين و اشباع کند؛ اما حصر منبع معرفتي دين به يک منبع، مثل روايات و ناديده‌انگاري منابع ديگر مثل قرآن و عقل و به تبع آن، کلام عقلي و فلسفي، فلسفه و عرفان، آسيب جدي به بالندگي اسلام متوجه مي‌کند. اشاره شد که در دو سه سده اخير، اين آسيب توسط اخباريون متوجه اسلام و مکتب تشيع شد که با استدلال‌هاي متقن انديشوران نامي خنثي شد، لکن اين آسيب دوباره توسط مکتب تفکيک بسط پيدا کرده و مخاطباني به‌خصوص از ميان طلاب جوان جذب نموده است؛ درحالي‌که عصر امروز عصر روشنگري و عقلانيت است و محروم‌نمودن اسلام از اين منبع الهي و به تعبير روايات، رسول باطني، خللي بر فهم ناب دين وارد خواهد کرد؛ از سوي ديگر، مهم‌ترين سلاح و دليل تفکيکي‌ها، استناد به ظواهر آيات و روايات است که ظاهر برخي روايات مثبت مدعايشان است و اين موجب جذب برخي شده است؛ لذا ضروري است ضعف مدعايشان اثبات شود و نشان داده شود که براي تحليل موضع آيات و روايات، نه به صورت جزيره‌اي و ديدن روايات خاص، آن‌هم به صورت يک‌طرفه، بلکه بايد مجموع آيات و روايات از حيث سند و دلالت به صورت شبکه‌اي مشاهده و تحليل شود.
نقد مکتب تفکیک: دفتر دوم(مسائل کلامی) اثر حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن قدردان قراملکی با قیمت ۱۵۰۰۰۰ تومان راهی بازار نشر شد.
علاقمندان جهت تهیه کتاب و یا اطلاعات تکمیلی می‌توانند به وبگاه رسمی سازمان انتشارات پژوهشگاه به نشانی: www.poiict.ir مراجعه کنند.
