به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ اعضای هیئت علمی گروه کلام اسلامی و الهیات جدید پژوهشگاه در دیداری تخصصی با آیت‌الله هادوی تهرانی، به بررسی چالش‌های فعلی حوزه عقاید و فرهنگ در جامعه و بخصوث فضای مجازی و ضرورت تقویت گفتمان اسلامی در عرصه جهانی پرداختند. در این نشست، بر لزوم «در دست گرفتن نبض فرهنگی جامعه» و ایجاد هماهنگی بین نهادهای حوزوی و پژوهشی تأکید شد.
در ابتدای این دیدار مدیر گروه کلام اسلامی و الهیات جدید پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گزارشی از سه دهه فعالیت موثر گروه را ارائه و از ماموریت تحولی جدید در زمینه امتداد کلام در جامعه ، تاسیس و توسعه الهیات کاربردی، الهیات مضاف ؛ مطالعات انتقادی در حوزه الهیات جدید و الحاد معاصر ، آینده پژوهی، نیازسنجی و رصد موضوعات و مسائل الهیاتی و کلامی نکاتی را بیان داشت. همچنین اعضای محترم هیئت علمی هریک نکات و دغدغه های خویش را در زمینه تحول، بازپژوهی کلام اسلامی و نقادی آراء مهم در پرتو تعالیم اهل بیت (ع) ، نقد مکاتب و جریان های معارض و پاسخگویی به شبهات کلامی بخصوص در فضای مجازی دیدگاههای خود را بیان داشتند.
استاد هادی تهرانی، با اشاره به گسترش رسانه‌های مجازی و تولید انبوه محتوای شبه‌علمی، خاطرنشان کرد: «امروز دایره شبهات به‌طور چشمگیری گسترش یافته و تشخیص سره از ناسره نیازمند رصد دائمی، تحلیل دقیق و پاسخگویی به‌موقع است». وی مثال عینی انیمیشنی را مطرح کرد که با استفاده از هوش مصنوعی، گفت‌وگویی غیردقیق بین «کانت» و «غزالی» ترسیم کرده است. در این اثر، کانت به‌اشتباه به‌عنوان «خداناباور ساینتیست» و غزالی به‌عنوان «نماد ایمان غیرعقلانی» تصویر شده بود. پاسخ‌های نسبت‌داده‌شده به غزالی نیز بسیار ضعیف و غیردقیق بودند. چنین محتوایی می‌تواند در ذهن مخاطب عام — به‌ویژه جوانان — تردید ایجاد کند یا حتی باورهای دینی‌اش را تضعیف نماید.
ایشان هشدار داد: «هوش مصنوعی به ابزاری در دست افراد غیرمتخصص تبدیل شده و اینجاست که متولیان حوزه عقیدتی باید نقش فعال‌تری ایفا کنند».
وی با انتقاد از نبود ارتباط سیستماتیک بین حوزه‌های علمیه و مراکز پژوهشی، یادآور شد: «در ایران، هر مؤسسه‌ای می‌خواهد همه کارها را خودش انجام دهد و این باعث تضعیف منابع و تکرار بی‌ثمر شده است».
هادی تهرانی بر لزوم تعادل بین دو سطح پاسخگویی تأکید کرد:
– پاسخ‌های سریع و عمومی به شبهات در فضای مجازی برای عموم مردم.
– پژوهش‌های تخصصی و عمیق برای مخاطبان خاص مانند دانشجویان و پژوهشگران.
وی تصریح کرد: «این دو سطح باید همزمان و هماهنگ پیش روند، نه اینکه یکی فدای دیگری شود».
وی با اشاره به فقدان کتابی معتبر و جذاب برای معرفی اسلام به مخاطب جهانی پس از نزدیک به ۵۰ سال از انقلاب اسلامی، گفت: «اساس دین اسلام، عقاید آن است. کسی که هنوز مسلمان نشده، اول به «عقیده» نیاز دارد، نه به احکام فقهی». هادی تهرانی افزود: «معرفی عقاید اسلام باید به گونه‌ای باشد که برای ذهنیت معاصر جهانی قابل درک باشد».
هادی تهرانی بر لزوم شناخت عمیق مسیحیت برای گفت‌وگو با جهان غرب تأکید و خاطرنشان کرد: «بسیاری از اندیشمندان غربی، حتی بی‌دینان، تحت تأثیر فرهنگ مسیحی هستند». مسیحیت، به‌عنوان فرهنگ غالب غرب، چارچوب ذهنی اکثر اندیشمندان غربی را شکل داده است. مسیحیت فقه (شريعة تفصیلی) ندارد، بلکه بر «الهیات» و «اخلاق» تمرکز دارد.مفاهیمی مانند «واسطه‌گری روحانیون»، «تثلیث» و «کفاره» در درک آن‌ها از دین، نقش اساسی دارند.
ایت الله هادوی تهرانی بر سه اولویت اصلی تأکید کردند:
۱. رصد مداوم فضای مجازی و ارائه پاسخ‌های سریع و تخصصی.
۲. تولید کتابی جهانی برای معرفی عقاید اسلام، به‌ویژه مکتب اهل‌بیت (ع).
۳. شناخت عمیق مسیحیت و تسلط بر زبان گفت‌وگو برای تعامل مؤثر با غرب. در هر گفت‌وگویی با فضای غربی، شناخت عمیق از مسیحیت و تسلط واقعی به زبان (نه صرفاً ترجمه‌ی لفظی) ضروری است؛ در غیر این صورت، کار ما ناقص یا حتی گمراه‌کننده خواهد بود.
استاد هادوی تهرانی در پایان افزود: امروز ما با وجود ابزارهای فراوان، نیازمند عمق بینش، مسئولیت‌پذیری فرهنگی و همکاری جمعی هستیم.
