به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چهارشنبه شب بیست و هشتم آبان ماه ۱۴۰۴ همزمان با سالروز جهانی فلسفه همایش ملّی فلسفه ی منطق فهم دین در قم برگزار شد.
این همایش ملی با حضور و سخنرانی حضرات آیات و اساتید گرانقدر علی اکبر رشاد، محمدجواد فاضل لنکرانی، احمد واعظی و عبدالحمید واسطی برگزار گردید.
دبیر علمی همایش ملی «فلسفه منطق فهم دین»، طی سخنانی در این همایش اظهار کرد: منطق فهم دین به‌عنوان یک رویکرد عقلانی و فراگیر در حوزه مطالعات دینی است و این همایش در ادامه برنامه‌های پژوهشگاه به مناسبت روز جهانی فلسفه برگزار می‌شود که هر سال با محوریت فلسفه‌های مضاف یا فلسفه به معنای اعم طراحی می‌شوند.
وی افزود: پیش‌تر نیز در برخی همایش‌ها، موضوعاتی مرتبط با منطق فهم دین یا مباحث مشابهِ فلسفه‌های مضاف مانند فلسفه اصول فقه و اجتهاد حق‌گرا مورد توجه بوده و این همایش ادامه‌ای تخصصی‌تر بر همان مسیر است.
استاد گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اهداف اصلی این رویداد علمی گفت: ارائه تازه‌ترین دستاوردها در حوزه منطق فهم دین، تقویت گفتمان علمی و بازخوانی روش‌شناسی اجتهاد، تبیین نظریه‌ها و مدل‌های نو در منطق فهم دین، تبادل آراء و تضارب اندیشه‌های صاحب‌نظران، تبیین اهمیت و ضرورت توسعه منطق فهم دین در فضای علمی کشور، و زمینه‌سازی برای فعالیت‌های پژوهشی آینده در این حوزه از اهداف همایش است.
دبیر علمی همایش با اشاره به مهم‌ترین محورهای همایش گفت: مبادی و مبانی منطق فهم دین (معرفت‌شناختی و غیرمعرفت‌شناختی)، موضوع و ماهیت منطق فهم دین و تبیین گستره آن، نسبت و مناسبات منطق فهم دین با حوزه‌هایی همچون اصول فقه، قواعد تفصیلی و روش اجتهاد، الگوها و نظریه‌های نوین همچون الگوریتم اجتهادی و مدل‌های بیرونی درجه‌دو در مطالعه معرفت دینی از محورهای اصلی همایش است.
علی تبار با ارائه گزارشی از وضعیت مقالات دریافتی اظهار داشت: بیش از ۳۰ مقاله به دبیرخانه رسیده که ۲۵ مورد آن مرتبط با محورهای همایش بوده است. از میان این آثار، ۱۰ مقاله به‌صورت سفارشی تهیه شده و مجموعه مقالات برتر در نشریات علمی پژوهشگاه و دیگر مجلات منتشر خواهد شد.
وی همچنین به برگزاری پیش‌نشست‌های علمی در مراکز مختلف حوزوی و دانشگاهی اشاره کرد و گفت: این نشست‌ها در مؤسسه امام صادق(ع)، برخی مراکز مشهد، پژوهشگاه و دیگر مؤسسات علمی برگزار شده و نقش مهمی در غنای علمی همایش داشته است.
دبیر علمی همایش در بخش پایانی سخنان خود بر ضرورت گسترش مباحث میان‌رشته‌ای در حوزه منطق فهم دین تأکید کرد و افزود: چالش‌های نوظهور مانند تحولات فضای مجازی، فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی، داده‌کاوی و زبان‌شناسی محاسباتی، ظرفیت‌های تازه‌ای برای مطالعه فهم دین ایجاد کرده‌اند و این موضوعات باید در برنامه‌های آتی همایش‌ها مورد توجه قرار گیرد.
استاد گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ابراز امیدواری کرد: مجموعه مقالات و مباحث ارائه‌شده در این رویداد، زمینه‌ای برای تعمیق مباحث اجتهاد و توسعه مطالعات روشی در فهم دین باشد.
حجت الاسلام والمسلمین شاکرین هم در سخنانی اظهار داشت: گروه منطق فهم دین در سال ۱۳۸۶ در پی ارشادات مرحوم آیت الله مصباح یزدی(ره) و با همت و طراحی استاد رشاد در پژوهشکده حکمت و دین پژوهی آغاز به کار کرد و چهار ماموریت عمده را بر عهده گرفت.
وی افزود: این گروه از ابتدا چهار مأموریت اصلی را بر عهده داشت: اول؛ پیگیری و توسعه تحقیق کلیدی در حوزه مبانی و منطق اکتشاف دین و تدوین روش‌های تخصصی حوزه‌های مختلف معارف دینی، دوم؛ تحلیل و آسیب شناسی و نقد و نوسازی میراث روش شناختی اندیشه اسلامی و و نوسازی آن در عرصه فهم و کاربست دین. سوم؛ مطالعه و نقد مبانی و آرای جدید و الگوها و اندیشه‌های معاصر در زمینه‌های روش شناسی فهم به خصوص نظریاتی که در حوزه‌هایی همچون معنا شناسی، نشانه شناسی، زبان شناسی و دیگر دانش‌های مرتبط با حوزه ی فهم و معرفت دینی یا فلسفه معرفت دینی، و چهارم؛ مطالعه تطبیقی و مقارن علوم و آرای مطرح در حوزه منطق فهم دین و کاربست و پیاده سازی و اجرای دین.
وی ادامه داد: این گروه به لحاظ ساختار معرفتی مشتمل بر هفت حوزه تمحض هست؛ یکی حوزه «فلسفه و مبانی فهم دین» که بیشتر به مباحث کلی‌تر و کلان‌تر و ناظر به همه حوزه‌ها می‌پردازد. یکی حوزه «منطق عقاید دینی»، دیگری حوزه «منطق اجتهاد فقهی و احکام دینی» است، دیگری حوزه «منطق اخلاق و فقه الاخلاق»، حوزه «منطق علم دینی» و به طور خاص‌تر «منطق علوم انسانی اجتماعی» و همچنین «منطق تعلیم و تربیت اسلامی» که دو حوزه اخیر بسیار به حوزه اجرا و کاربست نزدیک‌تر است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به اعضای هیئت علمی گروه منطق فهم دین اشاره کرد و افزود: آیت‌الله رشاد، دکتر عرب‌صالحی، دکتر عبدالحمید واسطی، دکتر علی‌تبار و دکتر مسعود فیاضی از جمله محققان و اعضای هیئت علمی گروه هستند که دارای آثار متعددی در قالب کتاب و مقاله هستند.
مدیرگروه منطق فهم دین افزود: گروه منطق فهم دین تاکنون ۳۳ کتاب و بیش از ۵۰۰ مقاله علمی منتشر کرده و دو همایش ملی، ده‌ها کرسی ترویجی، چندین کرسی علمی و نوآوری و همکاری‌های گسترده علمی از جمله تعامل با قطب فلسفه دین را در کارنامه خود دارد.
