به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست تخصصی با عنوان «الگوی مردمی‌سازی روایت نبرد با اسرائیل» به همت گروه مطالعات انقلاب اسلامی پژوهشگاه با حضور جمعی از نویسندگان، پژوهشگران و اصحاب رسانه برگزار شد. در این جلسه که با محوریت بررسی راهکارهای عملیاتی برای روایت‌گری مردمی دفاع مقدس و مقابله با روایت‌سازی هدفمند دشمن برگزار شد، مهم‌ترین محورهای بحث به شرح زیر بود:
آقای مجتبی فرهنگ، مدیر اندیشکده حکمرانی فرهنگی، با ارائه نتایج یک پژوهش میدانی که تبدیل به کتاب شده و به زودی منتشر می‌شود اظهار داشت: «در اندیشکده خود، با انجام مصاحبه‌های میدانی و تحلیل کلان‌داده‌های تولیدشده ر طول نبرد اخیر، به لایه‌های پنهانِ خرده‌روایت‌ها و کلان‌روایت‌های مرتبط با این رویداد دست یافتیم. این تحلیل‌ها نشان می‌دهد که جبهه مقابل به‌صورت کاملاً حساب‌شده و دقیق، از اولین ساعات آغاز درگیری، روایت‌سازی را آغاز کرده است.»
وی به صورت مشخص به روایت‌سازی نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی اشاره کرد و افزود: «برای نمونه، نتانیاهو در همان روزهای آغازین جنگ، با ارائه یک روایت کاملاً ساختاریافته، این نبرد را یک «جنگ وجودی» خواند و با پیش‌بینی عمدیِ عدد ۳ تا ۴ هزار تلفات غیرنظامی، و همچنین با تشبیه آن به جنگ دوم اعراب و اسرائیل، تلاش کرد تا یک چارچوب تفسیری خاص را به افکار جهانی تحمیل کند. این نمونه، به وضوح قدرت روایت را نشان می‌دهد.»
این کارشناس با تأکید بر اینکه نباید قدرت روایت را دست کم گرفت، تصریح کرد: «روایت صرفاً یک ابزار برای پاسخ به شبهه‌ها نیست، بلکه یک سلاح استراتژیک است که می‌تواند طرف مقابل را فلج کند. متأسفانه روایت جهانی حاضر از جنایت‌های اسرائیل، صرفاً رویکردی احساسی، انسانی و عاطفی دارد و تنها خواهان توقف وحشی‌گری است. این نگاه، با اندیشه اصیل انقلاب اسلامی که اسرائیل را رژیمی غاصب و نامشروع می‌داند، فاصله بسیاری دارد.»
وی در ادامه به لزوم تبدیل این اندیشه به روایت‌های اثرگذار پرداخت و خاطرنشان کرد: «برای اینکه اندیشه انقلاب اسلامی بتواند به یک روایت جهانی تبدیل شود، باید به سؤالات بنیادین و به‌حق مردم جهان پاسخ دهد. سؤالاتی مانند: آیا منظور از محو اسرائیل، اخراج یهودیان ساکن در فلسطین اشغالی است؟ معنای دقیق نابودی این رژیم چیست؟ این پاسخ‌ها باید در قالب روایت ارائه شوند.»
این محقق به دو آسیب اصلی در حوزه روایت‌سازی داخلی اشاره کرد: – «انبوه داده و فقدان روایت»: حجم بسیار زیاد داده‌ها و اطلاعات در دوران جنگ، خود مانعی برای ساخت روایت منسجم است. در واقع انبوه داده‌ها که در کانال‌های مجازی منتشر می‌شد نوعی کوررنگی به وجود آورد که امکان ساخت روایت را منتفی می‌کرد.
«روایت‌های متن‌پایه به‌جای رویدادپایه»: اغلب روایت‌های ما در پاسخ به یک رویداد زنده و در لحظه ساخته نمی‌شوند، بلکه متکی بر متن هستند و به همین دلیل اثرگذاری لازم را ندارند.
آقای فرهنگ با بیان اینکه نهاد سازنده روایت نمی‌تواند یک «قرارگاه متمرکز» باشد، راه‌حل را حمایت از تولید مردمی دانست: «نهاد متولی باید نقش یک «شتابدهنده» را ایفا کند. یعنی با شناسایی و توانمندسازی «انسان‌رسانه‌ها» و «میکرورسانه‌های مردمی»، و همچنین با تأمین محتواهای کلیدی (مانند جملات کوتاه و اثرگذار) برای آنان، بستر روایت‌سازی را فراهم کند. موفقیت آهنگ «بوم‌بوم تل‌آویو» با بازدید ۶۰۰ میلیونی که بدون هیچ حمایت دولتی و توسط عده‌ای معدود تولید شد، گواه روشنی بر توانایی بسترهای مردمی است.»
وی در پایان با انتقاد از غفلت موجود در حوزه فناوری‌های اجتماعی گفت: «متأسفانه در حالی که مراکز مطالعاتی دنیا از فناوری‌های پیشرفته برای اجتماعی‌سازی سریع مسائل و بسیج افکار عمومی بهره می‌برند، ما نه‌تنها در این زمینه سرمایه‌گذاری نکرده‌ایم، بلکه حتی پس از جنگ ۱۲ روزه، برخی نهادهای تصمیم‌گیر به‌جای برنامه‌ریزی برای به میدان آوردن مردم، به دنبال تعطیلی محرم و هیئت‌ها بودند! این در حالی است که همین اجتماعات مردمی، بزرگ‌ترین پتانسیل برای روایت‌سازی و مقابله با دشمن هستند.»
در ادامه اساتید حاضر در جلسه نکات و مطالب خود را بیان کردند.
