ملیت و اسلامیت؛ دو رکن انسجام ایرانیان

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست علمی با موضوع “دفاع مقدس دوم؛ انسجام ملی و امیدآفرینی” سه شنبه ۷ مردادماه ۱۴۰۴، توسط قرارگاه جهادی اندیشه و گروه سیاست پژوهشگاه با همکاری انجمن مطالعات سیاسی حوزه به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.

این نشست علمی با حضور و ارائه دکتر ابراهیم برزگر و حجت الاسلام دکتر سیدکاظم سیدباقری برگزار شد.

 دکتر ابراهیم برزگر استاد علوم سیاسی دانشگاه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﻰ(ره) در این نشست به ایراد سخنرانی پرداخت که مشروح آن در ادامه می‌آید:

پس از پایان جنگ، رقابت و جنگ روایت‌ها آغاز شد. با تحلیل مستندات و شواهد میدانی، می‌توان نتیجه گرفت که ایران در این جنگ پیروز بوده است؛ چرا که دشمنان به هیچ‌یک از اهداف اعلامی خود، از جمله ساقط کردن نظام جمهوری اسلامی و ايجاد آشوب، دست نیافتند. جنگ در حقیقت نبرد اراده‌هاست؛ دشمنان قصد داشتند برنامه غنی‌سازی اورانیوم را به صفر برسانند و یا برنامه هسته‌ای ایران را به طور کامل متوقف کنند، اما این اهداف محقق نشدند، چرا كه اين انرژي ناشی از اراده و توان علمی دانشمندان ایرانی است که غیرقابل انکار و تخریب است و در ذهن آنان است.

بر اساس شواهد میدانی، ایران در برابر ائتلاف ۳۲ کشور عضو ناتو به پیروزی دست یافته است. این جنگ، علاوه بر هزینه‌های مادی و انسانی، اميدها و دستاوردهای راهبردي و ساختاری قابل توجهی برای ایران به همراه داشته است که به شرح زیر است:

۱. تثبیت و تقویت نظام جمهوری اسلامی ایران؛ تلاش‌های مکرر دشمن برای براندازی طی چند دهه اخیر شکست خورده و طرح براندازی ناکام ماند.
۲. خروج کشور از وضعیت رخوت و سکون؛ مطابق ديدگاه خواجه نصیرالدین طوسی، دوره‌های بدون بحران و چالش، کشور را تضعیف می‌کنند. همچنین چارلز تیلی معتقد است که كشورها، جنگ‌ها را مي سازند و جنگها هم كشورها را مي سازند. جنگها در شکل‌گیری و تحکیم دولت‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. این جنگ موجب تحولات بنیادی در ساختارهای اجتماعی و سیاسی ایران شده است.

۳. ترمیم شکاف‌های میان دولت و ملت؛ که گامی موثر در تقویت انسجام ملی به شمار می‌رود.
۴. شکست اسطوره شکست‌ناپذیری رژیم صهیونیستی؛ خسارات زياد وارده به تل‌آویو بازدارندگی قابل توجهی را ایجاد کرده است.
۵. ارتقاء اعتماد به توانمندی‌های بومی در حوزه تسلیحات و تجهیزات نظامی؛ که نه تنها موجب کاهش وابستگی شد بلکه باعث درخواست آتش‌بس از سوی دشمنان گردید. حتی کشورهای روسیه و آمریکا از فناوری پهپادهای ایرانی الگوبرداری کردند.
۶. فروپاشي شبکه‌های نفوذ و اطلاعاتی و جاسوسی اسرائیل در ایران.

۷. مدیریت مهاجرت غیرقانونی و خروج اتباع غیرمجاز؛ البته این امر نباید موجب برخورد نادرست با مهاجران قانونی شود.
۸. افزایش مظلومیت ایران در افکار عمومی جهانی و همزمان رشد تنفر نسبت به اسرائیل، که موجب افزایش محبوبیت ایران شده است. این مظلومیت، به عنوان منبع قدرت نرم ایران در عرصه بین‌المللی عمل می‌کند.
۹. تحقق وحدت و انسجام ملی؛ که به واسطه آن، مردم منافع شخصی را به نفع منافع ملی کنار گذاشتند، یکدیگر را حمایت کردند و دوگانه‌های ملیت و اسلامیت كنار نهاده شد. این همبستگی عمیق، برگرفته از تاریخ و فرهنگ ۵۰۰۰ ساله ایران است که در مقابل ساختارهای مصنوعی و کوتاه‌مدت برخی کشورها مانند اسرائیل قرار می‌گیرد. اسرائيلي كه تنها ۷۷ سال و آمريكا ۲۴۰ سال سابقه دارند.

علاوه بر این، وجود دشمن مشترک باعث کاهش اختلافات داخلی و افزایش انسجام و قدرت ملی شده است. وحدت ایجاد شده به عنوان پایه‌ای برای تاب‌آوری اجتماعی و قدرت نرم عمل کرده است؛ عاملی که ایران در آن پیروز و دشمنان در آن شکست خورده‌اند.

رهبری هوشمندانه نظام، جنگ را به سمت دشمن برگردان و هدایت کرد و بر اهمیت نهادینه‌سازی انسجام و تاب‌آوری اجتماعی تاکید نمود. این دو عنصر، ارکان اصلی تاب‌آوری و روایت‌گری ملی هستند که باید به صورت هم‌افزا توسعه یابند.

در کشورهای اسلامی نیز جنبش‌های آزادی‌بخش تحت عنوان جهاد شکل گرفته و جهاد اسلامی به عنوان محور وحدت ملی مطرح گردیده است. به‌طور کلی، مکتب امام حسین (ع) همواره در کنار هویت ایرانی مطرح بوده و هیچ عنصر فرهنگی نزد ایرانیان به اندازه امام حسین (ع) جایگاه ندارد. ملیت و اسلامیت، به عنوان دو رکن مکمل و هم‌زمان، در ضمیر ناخودآگاه ایرانیان حضور دارد و این یکی از مهم‌ترین عوامل وحدت و انسجام ملی در ایران است.