تحلیلی شناختی در باره جهاد تبیین و روشهای کارآمد در برخورد با جنگ شناختی
نوشتاری از حجت الاسلام والمسلمین علی اصغر هادوی نیا عضو هیات علمی گروه اقتصاد اسلامی پژوهشگاه؛
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: وُزِنَ حِبرُ العُلَماءِ بِدَمِ الشُّهَداءِ فرَجَحَ عَلَيهِ مُركّب علما با خون شهيدان وزن مى شود و مُركّب بر خون مى چربد.
امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «زمانی که روز قیامت شود، خدای (عزّ‌وجلّ) مردم را در یکجا جمع می‌کند و ترازوهای عدالت گذاشته می‌شود و خون شهیدان با قلم دانشمندان وزن‌کشی می‌شود، پس قلم عالمان بر خون شهیدان برتری می‌کند».
جهاد تبیین کوششی برای پیش‌گیری از انعقاد جنگ شناختی و یا برخورد صحیح با جنگ شناختی پس از شکل گیری آن است.
جنگ شناختی مبتنی بر شکاف اطلاعاتی عمیق بین گروههای مختلف جامعه می باشد. می‌دانیم که هر باوری برخاسته از اطلاعات متناسب با خودش می‌باشد. حال اگر دو گروه از جامعه دارای اطلاعات کاملا متضادی باشند، پیش‌بینی می‌شود که باورهای جمعی متضادی در جامعه شکل بگیرد.
نتیجه این تضاد باوری که برخاسته از تضاد اطلاعاتی است ، بروز رفتارهای اجتماعی در قالب فتنه و اغتشاش است. می‌توان از تمامی این فرایند با نام جنگ شناختی یاد کرد.
جهاد تبیین در واقع انجام روشهای صحیح برخورد با این فرایند می‌باشد. در این جهاد باید تلاش شود که شکاف اطلاعاتی بوجود آمده در جامعه را به حداقل رساند. در واقع جهاد تبیین نوعی جنگ شناختی است که در آن اطلاعات نقش فشنگ ، توپ و موشک را ایفا می‌نماید.در اینجا دو نوع فشنگ وجود دارد: اطلاعات صحیح و واقعی ، اطلاعات دروغین و کاذب. این جنگ بین دو جناح حق و باطل صورت می‌گیرد. جناح باطل تلاش دارد که با اطلاعات دروغین جو عمومی جامعه را مشوش نماید و جناح حق می‌کوشد که با ارائه اطلاعات صحیح و واقعی باور جمعی را به خود جلب نموده و از شکاف اطلاعاتی بکاهد. در واقع جنگ این دو بر سر کسب باورهای افراد بیشتر و شکل‌دهی باورجمعی متناسب با جناح خود می‌باشد. بنابراین اگر چه این جنگ در صورت عدم کنترل ممکن است که به اغتشاشات و خونریزی بیانجامد اما باید گفت که منشأ آن جنگ اطلاعات است. به همین خاطر است ک نقش مرکب اندیشمندان و آگاهان در این جنگ دارای اهمیت بوده و از خون شهدا برتر می‌گردد. زیرا اگر اندیشمندان و آگاهان به واقعیت بتوانند اطلاعات صحیحی را در اذهان عمومی تزریق نموده و بر وسعت و عمومیت آن بیافزایند، توانسته‌اند ریشه این جنگ را خشکانده و از بروز هر فتنه و اغتشاشی جلوگیری کنند.
حال باید دید که روشهای برخورد با جنگ شناختی، چه می‌باشند. در واقع هر فرد با توجه به استعداد و توانایی خود و نیز با در نظر گرفتن مقدماتی که اجرای هر یک از این روشها لازم دارد باید جایگاه و وظیفه خود را در این جهاد معین نماید.
۱ . تحقیق و تبیین: در جنگ شناختی وظیفه هر فردی این است که قبل از باور به اطلاعاتی در باره صحت و واقعی بودن آن تحقیق نماید. این در واقع حداقل تکلیفی است که هر فرد در جامعه دارد.زیرا در این صورت است که باور صحیح وی شکل گرفته و او به جبهه حق می‌پیوند. بدین ترتیب لااقل یک نفر از جبهه باطل کاسته شده و به همین اندازه از امکان تحقق فتنه می‌کاهد.
- تولید و نشر اطلاعات صحیح: چنانکه مطرح شد تنها سلاح در جنگ شناختی اطلاعات صحیح می‌باشد هر کس که بتواند در تولید و نشر اطلاعات قویتر عمل نماید توانسته است که در این جنگ موفق‌تر باشد. باید توجه داشت که هر چه اطلاعات ملموس‌تر و ساده‌تر باشد، عمومی‌تر شده و بر رفتار جمعی بیشتر تأثیر خواهد گذاشت. مسلما تأثیر یک کلیپ یا فیلم بسیار عمومی‌تر از یک نوشتار می‌باشد.
- حمله به مراکز اطلاعاتی دشمن: در صورتی که بتوان با هک کردن رسانه‌های دشمن اختلالی در تلاش‌های اطلاعاتی وی بوجود آورد، در واقع توانسته‌ایم بزرگترین ضربه هجومی را بر آنها وارد نماییم. توجه داشته باشید که هک کردن مزبور گاهی به صورت از بین بردن فعالیتهای رسانه‌ای آنها می‌باشد و گاهی به صورت تصرف در رسانه‌های آنها و پخش اخبار صحیح است. بدیهی است که روش دوم کارآمدتر از روش اول است. زیرا مسلما این رسانه‌ها دارای مخاطبین بسیار زیاد است. در روش اول فقط با فیلتر کردن رسانه ارتباط دشمن با مخاطبینش برای مدت معینی قطع می‌شود. این در حالی است که در روش دوم اگر بتوان هر موقع که خواستیم وارد سیستم اطلاعاتی دشمن شده و جلو پخش اکاذیبش را گرفته و بجای آن اطلاعات صحیح و واقعی را پخش نماییم، در واقع توانسته ایم با اندک مؤنه‌ای از امکانات دشمن استفاده کرده و در ذهن مخاطبینش ایجاد پرسش نموده و یا آنها را جذب نماییم.
۴. استفاده از ظرفیت مردمی: به نظر می‌رسد که در جنگ شناختی همچون جنگ‌های معمولی اگر فقط متکی بر فعالیتهای دولت باشد، موفقیت چندانی حاصل نشود. بلکه باید رمز موفقیت را در شرکت مردمی و عمومی ، البته با نظارت و برنامه ریزی دولت جست. در واقع عموم مردم با توجه به روشهای مطرح شده به سه گروه تقسیم می‌شوند: گروه اول گروهی است که فقط سعی دارند خود را از دریافت اطلاعات دروغین پاک نمایند. گروه دوم مجاهدینی هستند که در تولید و نشر اطلاعات واقعی تلاش دارند و گروه سوم صف‌شکنانی می‌باشند که به سنگرهای اطلاعاتی دشمن یورش برده و اطلاعات صحیح را از طریق آنها بین المللی می‌کنند.
به امید آن روز که تک تک افراد ایرانی پیش از پذیرفتن هر اطلاعاتی در باره صحت آن تحقیق نموده، و روزی که جهاد‌گران شجاع ایرانی در تولید و نشر اطلاعات صحیح کوشا بوده و سپیده دمی که صف شکنان مجاهد بتوانند در رسانه‌های دشمن نفوذ کرده و اذهان بین‌المللی را با اطلاعات صحیح آشنا نمایند.
