به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست چهارم از سلسله نشست‌های مرزهای دانشی- سیاستی الهیات و هوش مصنوعی با موضوع”هوش مصنوعی و خداباوری” ۶ آذر ماه ۱۴۰۰ با حضور حجت‌الاسلام دکتر علیرضا قائمی نیا، عضو هیأت علمی گروه عرفان پژوهشگاه، و دکتر جیمز مک گراث، دانشیار دانشگاه باتلر از آمریکا برگزار شد.
جیمز مکگراث، استاد دانشگاه باتلر آمریکا با اشاره به موضوع مورد بحث، اظهارکرد: در بحث هوش خداباوری در ارتباط با دین دو محور «ارتباط بین دین و مباحث تخیلی» و «دین و علم» به وجود می‌آید.
وی افزود: امروز بحث آینده‌پژوهی همه جا را فراگرفته و هوش مصنوعی هم به آن اضافه شده است. در این عرصه دو نگاه «خوشبین به آینده، کسانی هستند که خاصیت تکنولوژی را خیلی بیشتر از شرّ آن می‌دانند و حتی اگر مسائل شرعی هم داشته باشند، خیلی کم و ناچیز است. مثال آن می‌تواند پیشرفت تکنولوژی، برق، موبایل یا همین اسکایپی باشد که با شما در حال صحبت هستم و نگاه کمترخوشبین را داریم که دو مقوله؛ نحوه استفاده از تکنولوژی و چگونگی به دست آوردن آن را به چالش می‌کشد.
مکگراث با بیان اینکه در این باره سوالات متعدد و متفاوتی وجود دارد، ادامه داد: در مسأله آینده پژوهی دور و آینده پژوهی نزدیک و رابطه آن با تکنولوژی، می‌بایست به سوالات آینده‌پژوهی نزدیک توجه داشت و به دنبال پاسخ‌های آن گشت. به نظرم باید به دنبال سوالات آینده نزدیک باشیم، سوالاتی که یا به آن دست یافته‌ایم و یا به زودی خواهیم رسید، مانند؛ کار کردن ربات‌ها در خانه، الگوریتم‌های جستجو، سلاح‌های پیشرفته، اینها مواردی هستند که ضرورت دارند و واقعیت پیدا می‌کنند و مسائل اخلاقی زیادی را به دنبال خواهند داشت.
وی ادامه داد: سوالات زیاد دیگری مطرح است که آیا اندروید، دارای روح و بدن است؟ که این مسائل را در قالب فیلم و داستان‌ها می‌بینیم و من هم به اینها علاقه دارم، مانند مسافرت کردن در طول زمان و یا مسافرت کردن سریعتر از نور از جمله برخی سوالات آینده پژوهی دور است و ما باید به سوالاتی رجوع کنیم که مربوط به آینده نزدیک می‌شوند که در حال حاضر به واقعیت پیوسته‌اند، مثل کار کردن ربات‌ها در خانه یا الگوریتم‌های جستجو، سلاح‌های پیشرفته که به وقوع پیوسته‌اند.
استاد دانشگاه باتلر بیان کرد: از آنجا که موضوع بحث ارتباط هوش مصنوعی و اخلاق خداباوری است، قدم اول در صحبت درباره اخلاق خداباورانه است که من نمی‌خواهم درباره این موضوع، صفوفی که وجود دارد و تفاوت‌هایی که است، صحبت کنم، طبیعتا یک سری اصول اخلاقی است که میان همه مشترک بوده و البته این اصول در عملکرد بین کسانی که خداباورهستند و نیستند، متفاوت جلوه می‌کند، مخصوصا متون مقدس ما که شرایطی را ایجاد می‌کنند، مانند؛ «ایثار» که از خودگذشتگی را بیان می‌کند. منتهی می‌تواند بر روی مباحث طلایی دیگر همچون؛ عصرطلایی خدمت به دیگران و ساختن تکنولوژی‌هایی که به مردم خدمت می‌کند.
سخنران این نشست علمی ادامه داد: از جمله مسائلی که خیلی متنابه است، بحث الگوریتم‌های سرچ در موتورهای جستجویی مثل گوگل است. ممکن است در نگرش اولیه، بیشتر مردم این باور را داشته باشند که کارهایی که در فضای مجازی انجام می‌دهند، مظهری از اعتقاد یا دینشان نبوده. اما این لزوم درست نیست. مثلا، معقول این است که موتورهای جستجوگر در نتایجی که نشان می‌دهند هیچ تعصبی ندارند و البته خلاف آن ثابت شده است که تمام داده‌هایی که خود آنها کار می‌کنند توسط انسان‌هایی که خالی از تعصب نیستند، لذا اگر نتیجه ای هم بدهد، نتیجه ای است که بر اساس اطلاعاتی غلط جمع‌آوری و ارائه شده است.
در ادامه سخنران دوم یعنی آقای دکتر قائمی نیا به ارائه بحث خود یعنی «هوش مصنوعی و خداباوری» پرداختند و بعد از بیان برخی مقدمات اظهار داشتند که از لحاظ تاریخی دو نوع هوش مصنوعی ظهور یافته است هوش مصنوعی کلاسیک و مدرن که اولی بر اساس تست توریک و محاسبات ذهنی شکل گرفته در حالی که دومی بر اساس مدل های شبکه های عصبی ذهن شکل گرفته است.
ایشان در ادامه در خصوص فلسفه هوش مصنوعی سخن گفتند و دو نوع فلسفه هوش مصنوعی یعنی فلسفه مهندسی هوش مصنوعی و فلسفه علوم انسانی هوش مصنوعی سخن راندند که اولی بیشتر نگاه فنی مهندسان و تحصیل کنندگان در دانش علوم کامپیوتر بازگشت دارد در حالی که دومی از نقطه نظر فلسفی به مسال هوش مصنوعی می پردازد. ایشانهمچنین به مساله الهیات هوش مصنوعی اشاره ای داشتند و سپس مفهوم خدای دیجیتال آن گونه که ویلیام ایندیک آن را در کتاب خدای دیجیتال تبیین می کند پرداختند.
