به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالحسن غفاری مدیر گروه علمی معرفت‌شناسی پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان، با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب مبنی بر ضرورت ادای حق جامعیت اسلام در دیدار جمعی از مسئولان نظام و مهمانان شرکت‌کننده در کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی گفت: مقصود از جامعیت اسلام اینکه، آموزه‌های اسلام که در قرآن و سخنان رسول خدا و امامان معصوم تبلور یافته است مشتمل بر قواعد و قوانین و توصیه‌هایی است که در راستای تامین سعادت دنیا و آخرت انسان تنظیم و بیان شده است این آموزه‌ها ناظر بر همه شئون و احتیاجات بشری از جمله تشکیل حکومت و دخالت در سیاست است.
وی با بیان اینکه روشن است که بدون دخالت در سیاست نمی‌توان تشکیل حکومت داد، افزود: اسلام به شهادت خود قرآن و پیامبر اکرم دینی جامع است و برای همه شئون زندگی انسان اعم از امور فردی، اجتماعی، خانوادگی، سیاسی، اقتصادی برنامه و راهبرد دارد.
مدیر گروه معرفت شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: خداوند متعال در قرآن می فرماید: «الیوم اکملت لکم دینکم»؛ این آیه تصریح دارد که دین اسلام دینی کامل و جامع است و همه ادیان در اسلام به کمال خود رسیده‌اند.
وی در ادامه عنوان کرد: رسول خدا نیز فرمود« انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» من مبعوث شده‌ام تا همه مکارم اخلاق را در جامعه بشری به عالی‌ترین حد و مرتبه برسانم، یعنی در آموزه‌های اسلامی چیزی از آنچه که چارچوب اخلاقی هر جامعه اعم از اخلاق فردی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی لازم دارد فروگذار نشده است؛ بنابراین با توجه به سخن خدا و رسول او می‌توان گفت، سخن گفتن از دین حداقلی و نگاه یک سو نگر و تک بُعدی به اسلام درست نبوده و با روح تعالیم اسلام ناسازگار است.
غفاری یادآور شد: این مسئله که اسلام دینی جامع و کامل است، علاوه بر آیه گفته شده در آیات دیگری نیز بر آن تاکید شده است از جمله آیه‌ای که در آن حداوند قرآن را «تبیان لکل شیء» معرفی می‌کند: و نَزَّلنا عَلَیکَ الکتابَ تِبیاناً لِکلِ شَئ.
وی افزود: لفظ «کل شئ» بیانگر این است که هر آنچه برای هدایت انسان از افکار، اندیشه‌ها، اعمال و عملکرد‌ها لازم هست در این دین روشنگری شده است و اگر در برخی موارد نیازهای جدید و پرسش‌های تازه و نو برای انسان مطرح شود، عنصر اجتهاد که در آموزه‌های دینی تعریف شده است می‌تواند مشکل را برطرف کند.
مدیر گروه معرفت شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکید کرد: بنابراین اجتهاد، عقلانیت، گستردگی و شمول دین، جاودانگی و عدم تحریف قرآن، انطباق آموزه‌های دینی با فطرت و سرشت انسان و دوری از افراط و تفریط از خصیصه‌های جامعیت اسلام به شمار می‌رود؛ بنابراین قرآن و اسلام بیانگر قواعد و قوانینی است که در پرتو آن نظام زندگی انسان با همه شئون خود بیان و تبیین شده است، زیرا قرآن کتاب انسان سازی است و در صدد تربیت صحیح انسان در ابعاد گوناگون است لذا انتظار می‌رود مشتمل بر همه نیازهای انسان بوده و به آن‌ها پاسخ دهد.
عفاری عنوان کرد: ناگفته نماند که قرآن کتاب جغرافیا یا تاریخ یا کتاب شیمی و فیزیک نیست که انتظار حل مسئله‌های این علوم را از آن داشته باشیم، بلکه اسلام ضمن احترام به دانش‌هایی که بشر با عقل ناب خدادادی و یا تجربه حسی یقین آور و یا از طریق وحی به آن‌ها رسیده یا ممکن است، برسد سعی در تربیت انسان دارد.
وی بیان کرد: همه دانش‌ها در واقع به‌نوعی در راستای تربیت انسان قرار دارند تربیتی که ناظر بر همه شئون زندگی او باشد و یکی از مهمترین شان از شئون زندگی اسلامی، تشکیل نظام سیاسی و دخالت در امور سیاسی است.
مدیر گروه معرفت شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکید کرد: اگر ادعا کنیم که اسلام نسبت به مسائل سیاسی برنامه ندارد یا حداقل در این امور ساکت است در واقع پذیرفته‌ایم که اسلام دینی ناقص است و برای بخشی از نیازهای فرد و جامعه پاسخگو نبوده و برنامه ندارد.
وی یادآورشد: چنین سخنی علاوه بر اینکه مخالف آیات قرآن است مخالف سیره، روش و عملکرد عینی رسول خدا و امیر المومنین و امامان معصوم است، رسول خدا در مدینه نظام سیاسی تشکیل داد و این کار نشانه روشنی بر لزوم تشکیل حکومت و نظام سیاسی و دخالت دین در سیاست است.
غفاری بیان کرد: به‌تعبیر دیگر جامعه مدینه و حاکمیت سیاسی که رسول خدا در شبه جزیره عربستان تشکیل داد به روشنی ضرورت حضور دین در متن امور سیاسی را نشان می‌دهد.
مدیر گروه معرفت شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: پس از رحلت نبی مکرم اسلام گرچه بر سر جانشینی ایشان در میان اصحاب اختلاف شد، ولی هیچکدام از اصحاب او در باره عدم دخالت دین در سیاست و عدم تشکیل حکومت سخنی نگفتند بلکه تاکید بر دخالت اسلام در امور سیاسی و تشکیل حکومت داشتند.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر مسئله خاتمیت در اسلام تاکیدی بر وجود رهنمود‌ها و دستوراتی لازم جهت پاسخگویی به نیازهای انسان و تامین سعادت دنیوی و اخروی او است و این نیز نشانه دیگری بر جامعیت اسلام است.
غفاری در پایان گفت: هیچکدام از انبیای پیش از پیامبر ادعای خاتمیت دین خود را نکرده اند بلکه وعده آمدن پیامبر و دین جدیدی می‌دادند که نسبت به دین قبلی کامل است یعنی علاوه بر برخورداری از توصیه‌های اخلاقی و تبیین روابط و وظایف انسان‌ها از چنان جامعیتی برخوردار خواهد بود که می‌تواند در عرصه حاکمیت سیاسی برنامه داشته و با تشکیل حکومت در مقابل حاکمان غیر دینی عرض اندام کند.
