به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، برگزاری بیستمین دوره همایش کتاب سال حوزه که همه ساله به همت معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه با حضور مراکز پژوهشی برگزار می‌شود و به دنبال آن کسب عناوین برگزیده، شایسته تقدیر و شایسته تحسین و ناشر نمونه، ما را بر آن داشت تا ضمن مصاحبت با جناب آقای دکتر مهدی عباس‌زاده معاون امور پژوهشی و آموزشی پژوهشگاه به تشریح دستاوردهای پژوهشی پژوهشگاه در این همایش داشته باشیم. این گفتگو در ادامه از منظرتان خواهد گذشت:
• حضور پژوهشگاه را در همایش کتاب سال حوزه چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با توجه به ماهیت حوزوی آن و برخورداری از تعداد قابل توجهی از فضلای حوزه که در قالب عضو هیات علمی یا محقق مدعو به تحقیق و پژوهش در عرصه علوم انسانی با رویکرد اسلامی می پردازند، همه ساله در جشنواره کتاب سال حوزه شرکت فعال داشته و دارد. پژوهشگاه در بیستمین دوره این همایش که در سال ۱۳۷۹ برگزار شد، افتخارات مهمی را کسب کرد که عبارتند از:
۱. انتخاب پژوهشگاه عنوان نهاد برتر حوزوی
۲. انتخاب سازمان انتشارات پژوهشگاه به عنوان ناشر برتر حوزوی
۳. انتخاب تحقیق ماهیت معرفت عرفانی/ مسعود اسماعیلی/ به عنوان اثر برگزیده
۴. انتخاب تحقیق منظومه فکری امام خمینی/ به کوشش عبدالحسین خسروپناه/ به عنوان اثر برگزیده
۵. انتخاب تحقیق منظومه فکری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای/ به کوشش عبدالحسین خسروپناه/ به عنوان اثر شایسته تقدیر
۶. انتخاب تحقیق مشارکت در فقه سیاسی شیعه/ سید سجاد ایزدهی/ به عنوان اثر تحسین شده
• سطح علمی این همایش در تراز جشنواره‌های ملی چگونه است؟
به نظر می‌رسد، بعد از گذشت چندین سال از برگزاری همایش کتاب سال حوزه، باید اذعان داشت که این جشنواره جایگاه مطلوبی و قابل اعتنایی را در بین جشنواره‌های داخل کشور پیدا کرده و اهمیت آن به ویژه در این است که به طور خاص مربوط به حوزه و حوزویان و دستگاه‌های پژوهشی و آموزشی حوزوی است.
• لطفا به اجمال گزارشی از دستاوردهای پژوهشگاه در ادوار مختلف این همایش داشته باشید؟
بر اساس گزارش‌های موجود، پژوهشگاه از سال ۱۳۷۹ تا کنون در این همایش کتاب سال حوزه شرکت کرده است. گزارش توفیقات پژوهشگاه در طی این سال ها اجمالاً به این شرح است:
– در سال ۱۳۷۹، پژوهشگاه به عنوان نهاد علمی تحقیقاتی ممتاز انتخاب شده و ۵ تحقیق آن نیز برگزیده یا شایسته تقدیر شده‌است.
– در سال ۱۳۸۰، ۳ تحقیق پژوهشگاه به عنوان آثار برگزیده شناخته شده‌است.
– در سال ۱۳۸۱، پژوهشگاه به عنوان مرکز پژوهشی برگزیده در دومین نمایشگاه مراکز علمی ـ پژوهشی حوزه علمیه قم انتخاب شده‌است.
– در سال ۱۳۸۲، دانشنامه امام علی (ع) به عنوان تحقیق رتبه دوم و ۲ اثر پژوهشگاه نیز برگزیده شده است.
– در سال ۱۳۸۵، ۳ تحقیق پژوهشگاه برگزیده شده است.
– در سال ۱۳۸۷، ۵ تحقیق پژوهشگاه برگزیده شده و سازمان انتشارات پژوهشگاه نیز به عنوان ناشر برگزیده معرفی شده است.
– در سال ۱۳۸۸، ۳ تحقیق پژوهشگاه به عنوان آثار برگزیده شناخته شده‌است.
– در سال ۱۳۸۹، ۲ تحقیق پژوهشگاه به عنوان آثار برگزیده و ۴ تحقیق آن به عنوان شایسته تقدیر شناخته شده‌است. سازمان انتشارات پژوهشگاه نیز به عنوان ناشر برتر معرفی شده‌است.
– در سال ۱۳۹۰، ۲ تحقیق پژوهشگاه به عنوان آثار برگزیده و سازمان انتشارات پژوهشگاه نیز به عنوان ناشر نمونه معرفی شده است.
– در سال ۱۳۹۱، ۳ تحقیق پژوهشگاه به عنوان آثار برگزیده و ۲ تحقیق آن به عنوان شایسته تقدیر و ۱ تحقیق آن نیز به عنوان شایسته تحسین شناخته شده است.
– در سال ۱۳۹۲، مجله فقه و حقوق پژوهشگاه به عنوان نشریه برتر و سازمان انتشارات پژوهشگاه به عنوان ناشر شایسته تقدیر معرفی شده‌است.
– در سال ۱۳۹۴، پژوهشگاه برگزیده در بخش کتب مرجع و مجدداً به عنوان نهاد پژوهشی برتر تعیین شده است.
– در سال ۱۳۹۵، ۶ تحقیق به عنوان شایسته تقدیر و ۲ تحقیق به عنوان شایسته تحسین انتخاب شده است.
– در سال ۱۳۹۶، ۱ مقاله پژوهشگاه برگزیده و ۳ مقاله آن شایسته تقدیر معرفی شده است.
ملاحظه می‌فرمایید، کسب این مقدار افتخارات و جوایز توسط پژوهشگاه در طی این سال‌ها گویای جایگاه علمی ویژه و ممتاز پژوهشگاه در همایش کتاب سال حوزه است.
• معیار و ملاک داخلی پژوهشگاه برای انتخاب و ارسال آثار به این همایش چگونه بوده‌است؟
در پژوهشگاه، انتخاب تحقیقات و آثار برای شرکت در همایش کتاب سال حوزه و دیگر جشنواره‌های علمی بر عهده پژوهشکده ها و گروه های علمی است. گروه‌های علمی پژوهشگاه بر اساس شاخص های محتوایی همچون: امتیاز نهایی حاصل از ارزیابی‌های علمی بر اساس «سنجشنامه علمی تحقیقات و آثار پژوهشگاه» و نظر شورای علمی گروه مربوطه (این مهمترین شاخص است)، توان علمی محقق، اهمیت و روزآمدی موضوع تحقیق، و … و برخی شاخص‌های شکلی و صوری اثر مانند: قلم و نثر کتاب، به گزینش آثار می پردازند و آثار تعیین شده به معاونت امور پژوهشی و آموزشی ارجاع و پس از بررسی‌های لازم از این طریق به جشنواره‌ها ارسال می شوند.
• آیا برنامه‌ای برای آسیب‌شناسی و شناخت نقاط قوت و ضعف و نشستی با صاحبان عناوین این جشنواره در پژوهشگاه دارید؟
بله. در معاونت امور پژوهشی و آموزشی درصدد آسیب شناسی و تحلیل وضعیت عملکرد پژوهشگاه در جشنواره های مهمی همچون فارابی، کتاب سال جمهوری اسلامی، کتاب سال حوزه و … هستیم. اما در خصوص برگزاری نشست با صاحبان تحقیقات و آثار برگزیده معمولاً روابط عمومی پژوهشگاه اقدام می‌کند.
• توفیقات پژوهشگاه در سایر همایش‌ها و جشنواره‌ها را توضیح دهید؟
پژوهشگاه در غالب جشنواره های مهم کشور از قبیل جشنواره فارابی، کتاب سال جمهوری اسلامی و … موفقیت‌های بسیاری کسب کرده که تفصیل آن ممکن است به اطاله کلام بینجامد.
اما اجمالاً عرض می‌کنم پژوهشگاه در دو دوره جشنواره فارابی به عنوان موسسه پژوهشی برتر شناخته شده، در بخش کرسی های نظریه پردازی این جشنواره نیز چند مورد از کرسی های علمی پژوهشگاه انتخاب شده‌است؛ علاوه بر این تحقیقات و آثار پژوهشگاه نیز در برخی ادوار جشنواره فارابی به عنوان تحقیقات و آثار برگزیده یا شایسته تقدیر تعیین شده اند.
پژوهشگاه در برخی از ادوار جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی نیز افتخاراتی داشته است.
همچنین قطب علمی فلسفه دین پژوهشگاه از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، یکبار به عنوان قطب علمی برتر در میان قطب‌های علمی کشور در همه رشته‌ها انتخاب شده است.
به نظر می‌رسد، اگر وضعیت پژوهشگاه در این جشنواره‌ها را با موسسات مشابه و حتی برخی از دانشگاه های مهم کشور مقایسه کنیم، بهتر می توانیم به جایگاه علمی ویژه پژوهشگاه پی ببریم.
