به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حضور دکتر ابراهیم دادجو عضو هیات علمی گروه معرفت‌شناسی پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی، در غرفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ما را بر آن داشت تا فرصت را غنیمت دانسته تا با نویسنده کتاب جدید علم النفس مشائیان مسلمان گفتگویی هرچند کوتاه داشته باشیم. با ما همراه باشید…
درخصوص کتاب جدیدتان علم النفس مشائیان مسلمان برای ما توضیح دهید؟
با سلام؛ کتاب علم النفس مشائیان مسلمان آخرین کتابی است که از من چاپ شده و بنای ما در پژوهشگاه این بود که راجع به بنیان‌های معرفت‌شناسی مشائیان مسلمان بحث کنیم و اینکار را کردیم. قبل از اینکه در این بحث وارد شویم باید علمالنفس این گروه مورد بحث و بررسی قرار گیرد. و بحث در این زمینه مارا به معرفت‌شناسی آنها خواهد رساند. در مقطعی حوزه تمحض من دچار تغییر شد و بنابراین دیگر به بحث‌های معرفت‌شناسی این گروه وارد نشدم. در همین راستا دوستان تشخیص دادند که همین بحث‌های علم‌النفسی که مطرح شده است در قالب یک کتاب منتشر شود که این کتاب حاصل همان نیمه نخست جریان علمی بود که من پیگیر آن بودم و نیمه دوم آن یعنی همان معرفت‌شناسی رها شد. که سعی کردیم نشان دهیم که مشائیان مسلمان دارای چه علم‌النفسی هستند و این علمالنفس چه معرفت‌شناسی را می‌تواند به وجود بیاورد.
از این گذشتیم و با تغییر حوزه تمحض بنده چون بیشتر علاقه به بحث‌های علوم انسانی اسلامی بود، و من درصدد بحث این موضاعات با نگاهی رئالیستی بودم، به مبانی معرفت‌شناختی و فلسفه علوم انسانی اسلامی بازگشتم. که آنجا این بحث عوض شد و یکم حوزه تمحض جدید به وجود آمد و حالا من در این حوزه تمحض جدید سعی دارم یک جریان جدیدی را در ایران بشناسانم و اصل حرف هم این است که ما در حوزه تاریخ تفکر سه جریان داریم که از علوم طبیعی به علوم انسانی اسلامی انتقال پیدا کرده است. جریان پیشا نیوتنی، جریان نیوتنی و جریان مابعد نیوتن. هر کدام از این جریان‌ها لوازم فکری فلسفی را به وجود آورده‌اند.
در خصوص حوزه تمحض خود و جریانی که بر روی آن تحقیق می‌کنید توضیح دهید؟
جریانی که بنده کار می‌کنم جریانی است که در چهل سال اخیر هیچکس از آن و در مورد آن کاری نکرده است تحت عنوان ذات‌گرایی جدید و واقع‌گرایی جدید که این جریان ما را می‌رساند به رئالیست فلسفی که نگاهی واقع‌بینانه به فلسفه داشته باشیم و اگر این نگاه واقع‌بینانه باشد، مباحث و لوازم فلسفی را می‌توان واقع‌بینانه درک و حل کرد و از طریق آن هم می‌توان به علوم انسانی و علوم انسانی اسلامی انتقال پیدا کرد. که می‌توان به این علوم یک نگاه غیرواقع‌بینانه داشت حتی نگاهی که بگوییم دینی (پارادایمی) و یک نگاه غیر دینی به این علوم که به آن نگاه واقع‌گرذایانه به علوم انسانی اسلامی گفته می‌شود. من برای شناساندن این جریان و نشاندادن لوازم آن سه کار کرده‌ام که در سازمان انتشارات پژوهشگاه به زودی منتشر خواهد شد.
اولین کار: ترجمه پژوهش ذات‌گرایی علمی برایان الیس است که تمام شده و دوم مقالات ذات‌گرایی جدید در فلسفه علم معاصر جریانی مهم اما ناآشنا در ایران معاصر که این هم تمام شده و سوم هم لوازم فیزیک نسبیت کوانتوم در علوم انسانی و علوم انسانی و اسلامی است، تحت عنوان واقع‌گرایی در علوم انسانی اسلامی است. که هر سه این تحقیقات به مرحله کارهای نهایی خود رسیده و کار تایپ آن هم تمام شده است و به سازمان انتشارات برای چاپ انتقال یافته است.
و نکته آخر؟
ضمن تشکر و قدردانی از شما و همکاران سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، امیدوارم که هر سه این کتاب‌ها تا قبل از نمایشگاه سال آینده به چاپ رسیده باشد و در سی و دومین دوره از نمایشگاه کتاب سال آینده برای علاقمندان عرضه شود.
