رفتار پیامبر به عنوان رهبر جامعه اسلامی همان سیره شخصی ایشان بود

به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مجموعه طرح «از نگاه نبوی (ص)»، سلسله دفاتر کم حجم و متنوعی است که با زبانی ساده و روان موضوعات مختلفی را از زاویه سنت پیامبر اکرم(ص) مورد واکاوی قرار داده است.

کتاب «اقتصاد از منظر پیامبر(ص)» دفتر بیست و یکم از این مجموعه، به قلم دکتر زهیر صیامیان گرجی در مرکز پژوهش‌های جوان وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سامان یافته است.

در ادامه یادداشتی از دکتر زهیر صیامیان گرجی با محوریت این کتاب آمده است که از منظرتان خواهد گذشت:

 

“حیات اقتصادی جزء ابعاد مهمی است که می‌خواهد به بخش قابل توجهی از نیازهای معیشتی انسان پاسخ دهد،‌ از این نظر اقتصاد و چگونگی تدوین و تنظیم روابط اقتصادی میان افراد در یک جامعه جزء مهمترین شاخص‌های هر مکتب است. اسلام نیز به عنوان اندیشه‌ای برآمده از نصوص دینی کوشیده است تلاش می‌کند برای حل مسایل اقتصادی جامعه انسانی پاسخ‌ها و راه حل‌های مناسبی ارایه دهد. تعدادی از آیات قرآن به مسایل اقتصادی اشاره دارند که محور بحث‌ها و تفاسیر فقهی بسیاری از فقهای مسلمان در طول تاریخ اسلام بوده است،‌ اما چنان که می‌دانیم سیره و سنت پیامبر اسلام یکی دیگر از منابعی است که فقها و دانشمندان اسلامی جهت ترسیم الگوی نظری و عملی انسان مسلمان و جامعه اسلامی مطلوب و ایده‌آل از آن بهره‌های بسیار برده‌اند. پیامبر اسلام‌(ص) در طول زندگی خود،‌ چه در دوران پیش از بعثت و چه به ویژه پس از برگزیده شدن به مقام پیامبری و دوران تبلیغ اسلام و تشکیل حکومت اسلامی در مدینه و گسترش اسلام در سراسر عربستان مجموعه‌ای از رفتارها، برخوردها، جملات، اندیشه‌ها و نقطه نظراتی را از خود باقی گذاشته‌اند که تحت نام سیره یا سنت، گویای نحوه تفکر و عملکرد ایشان در مواجهه با پدیده‌های گوناگون فردی و اجتماعی است و از آنجا که پیامبر(ص) در قرآن برای مسلمانان الگوی تمام عیار انسان مسلمان است بررسی این سیره اهمیت ویژه‌ای جهت تدوین و ترسیم الگوهای رفتار فردی و اجتماعی در ابعاد گوناگون دارد.

محققان باید بکوشند با مطالعه کتاب‌های مرجع تاریخ اسلام درباره زندگی پیامبر و بررسی روایات و احادیث آن حضرت و همچنین احادیث و روایات درباره زندگی ایشان که عمدتا از کتاب‌های معتبر شیعه و اهل سنت گرفته شده،‌ تصویری از سیره اقتصادی پیامبر اسلام ارایه دهند؛ در این زمینه ملاک و معیار اصلی باید سیره شخصی پیامبر باشد و اینکه حضرت رسول خود در مواجهه با مسایل گوناگون اقتصادی در زندگی شخصی خویش به عنوان یک الگوی عمل برای دیگر مسلمانان چه مواضعی را اتخاد می‌کرده‌اند. به عنوان مثال این که نظر و عمل پیامبر درباره کار،‌ انفاق و صدقه،‌ عدالت،‌ سخاوتمندی،‌ ساده زیستی،‌ مهریه،‌ غنیمت و غیره چه بوده است،‌ چرا که رفتار پیامبر به عنوان حاکم و رهبر و رییس جامعه اسلامی همان سیره شخصی و برخوردهای فردی ایشان بوده است و پیامبر در دوران حکومتش بر جامعه اسلامی تا آنجا که امکان داشت،‌ کوشید تا رفتار حاکمانه‌شان انعکاسی نیز از رفتارشان در زندگی فردی باشد و میان محمد(ص) به عنوان رییس حکومت با محمد(ص) به عنوان یک بشر خاکی تفاوتی نباشد.”