گفت‌وگو با دکتر سید بشیر حسینی: حتی حرفه‌ای‌ترین کارشناسان نیز در برخی موارد، دچار زودباوری می‌شوند

به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در بررسی علایق جوان امروزی، علاقه به فضای مجازی و بالتبع شبکه‌های اجتماعی انکارناپذیر است! حال آنچه در شبکه‌های اجتماعی بیش از همه خودنمایی می‌کند، شهوت لایک کردن و فوروارد کردن، بدون تأمل در متن و محتوای آن است.

بر این اساس در گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی مرکز پژوهش‌های جوان وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی پیشنهاد شد در یک دفتر به مخاطب، مهارت درک، تفسیر و تحلیل پیام‌‌های رسانه‌ای آموخته شود و به نوعی او را با مهارت تفکر انتقادی (مواجهه فعالانه و منتقدانه با پیام) آشنا کرد. قرار شد در این اثر مخاطب بداند که از چه فن‌هایی برای جلب توجه استفاده شده است؟ افراد مختلف چه برداشت‌هایی می‌توانند از پیام داشته باشند، چه ارزش‌ها و سبک‌هایی از زندگی در پیام بازنمایی می‌شود و در نهایت چرا این پیام ارسال شده است!

از زمان طرح ایده تا نگارش اثر، چهار ماهی گذشته است. کار خودیار سختی‌های خاص خود را دارد! پیدا کردن مؤلفی که بتواند این کار مهارتی را ماهرانه بنگارد سخت بود اما پیدا شد!

دکتر سید بشیر حسینی عضو هیأت علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه صدا و سیما. ایشان عضو مؤلف کتاب تفکر و سواد رسانه ای آموزش و پرورش، مؤلف کتاب ۱۵۰ هشتگ، رئیس شورای سیاستگذاری المپیاد بین المللی سواد رسانه‌ای، مدرس کارگاه‌های سواد رسانه ای در قاره های اروپا، آفریقا و آسیا به زبان‌های انگلیسی و عربی و استاد مدعو دانشگاه‌هایی چون دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی(ره)، امام صادق(ع) و دانشکده خبر هستند.

از این‌رو با ایشان گفت و گویی ترتیب دادیم که ماحصل گفت‌وگوی ما درباره کتاب در دست چاپ “مهارت‌هایی برای خواندن، دیدن و شنیدن در شبکه های اجتماعی” را در ادامه می‌خوانید.

 

باسلام، لطفا قبل از هرچیز بفرمایید چرا این موضوع؟ چه ضرورتی احساس کردید که شما را به سمت نگارش این اثر سوق داد؟

انبوه اطلاعاتی که سریع، وسیع و در قالب‌های جذاب و باورپذیر به لحظه در اختیار همه ما قرار می‌گیرند، بخش انکارناپذیری از سبک زندگی روزمره عمده ما شده و حتی حرفه‌ای‌ترین کارشناسان نیز در برخی موارد، دچار زودباوری می‌شوند. حالا که روز به روز بر حجم و پیچیدگی این اطلاعات افزوده می‌شود باید توانمندی و قابلیت مخاطبان جوان نیز بیش از پیش شود تا در ضمن لذت و استفاده مضاعف از رسانه‌ها تا حد ممکن از آسیب‌های آن‌ها در امان باشند.

 

مباحث مورد بحث در اثر کدامند؟ در این خصوص توضیح دهید.

مواردی مانند تعریف و انواع زودباوری، شایعه و عناصر سازنده آن، نمونه‌های رایج شایعات رسانه‌ای، راهکارهای کاربردی، مثال‌های آشنا، فرق سادگی با ساده لوحی، اشعار و روایات مرتبط، مراحل مواجهه با پیام رسانه‌ای و خیلی چیزهای دیگر که انشاالله با چاپ کتاب، آنها را خواهید خواهند و مطمئنم که لذت خواهید برد.

 

انگیزه‌های درونی‌‌تان نسبت به پذیرش همکاری برای تولید این کتاب را چه می‌دانید؟

تولید محصول جذاب، مفید، کاربردی و انشاالله اثربخش برای نسل آینده‌ساز جهان

 

جوان به اقتضاء شرایطی که در این دوران دارد در پی هویت‌یابی است. فکر می‌کنید مطالعه این اثر تا چه میزان در این زمینه به او کمک می‌کند؟

یکی از رایج‌ترین عادات سبک زندگی بسیاری از جوانان این است که آخرین چیزی که قبل از خواب و نیز بعد از بیدارشدن با آن همزبان می‌شوند، گوشی تلفن همراه‌شان است! گوشی‌هایی که اعضای جدید خانواده‌ها محسوب شده و از سرگرمی تا خبر و حتی آموزش را در خود جای داده‌اند. از این‌رو لازم است تا جوانان با افقی بلند، نگاهی دقیق و درکی عمیق با تولیدات رسانه‌ای مواجه شده و خودشان نیز مولد اطلاعات سریع، صریح و صحیح باشند. قطعا این مهم، نیازمند دانش و مهارت زیادی است که بخشی از آن در این مجلد، مورد مداقه قرار می‌گیرد. جا دارد در همین جا این خبر را به مخاطبان بدهم که دفاتر دیگری از جنس مهارت‌هایی برای زیست مطلوب در فضای مجازی در دست نگارش است که انشاالله در فرصت مناسب نسبت به آنان نیز اطلاع‌ رسانی خواهد شد.

 

فکر می‌کنید مهم‌ترین نوآوری‌ یا نوآوری‌های اثر شما در مقایسه با دیگر آثار مشابه چیست؟

در این اثر تلاش شده با ترکیب تصاویر و متنی روان، ترکیب گزینش شده و کارآمدی از مهم‌ترین و معتبرترین مطالب علمی مربوط با مفهوم، در قالبی کوتاه، جذاب، ساده و سریع برای جوانان بازتولید شود تا با خواندن همین یک اثر، امکان رشد و مواجهه بهتر برایشان فراهم شود و از بسیاری از کتب خسته کننده و طولانی نجات یابند.

 

فکر می‌کنید جوانان که مخاطب اصلی این کتاب هستند، پاسخ کدام یک از سوالات خود را دریافت می‌کنند؟

امیدوارم مواجهه هوشمندانه، گزینش‌گرانه، عالمانه و منتقدانه با انبوه اطلاعات و امکان کشف نسبی شایعات و اخبار نادرست برای درک بهتر و لذت بیشتر، نصیبشان شود.

 

در آخر اگر نکته خاصی دارید که لازم می‌دانید به آن اشاره کنید، بفرمایید.

نکته آخرم این باشد که اگر بر رسانه‌ها امیر نشویم، زیر دستشان اسیر می‌شویم.