رفاه‮گرایی در جامعه اسلامی در پرتو اعتقادات و اخلاق اسلامی

به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مجموعه طرح «از نگاه نبوی (ص)»، سلسله دفاتر کم حجم و متنوعی است که با زبانی ساده و روان موضوعات مختلفی را از زاویه سنت پیامبر اکرم(ص) مورد واکاوی قرار داده است.

کتاب «رفاه گستری از منظر پیامبر(ص)» دفتر بیست و دوم از این مجموعه، به قلم آقای محمدحسن شاهنگی در مرکز پژوهش‌های جوان وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سامان یافته است.

در ادامه یادداشتی از آقای شاهنگی با محوریت این کتاب آمده است که از منظرتان خواهد گذشت:

افرادی که در طول زندگی خود تمام تلاش خودشان را جهت رفاه مادی مبذول دارند و در نتیجه تمام توان خویش را برای آن هزینه کنند، در واقع سیر وجودیشان در این سطح متوقف گشته و نتوانستهاند دروازههای افق برتر حیات را به روی خود بگشایند. آنها در این حد از حیات بازمانده به حیات انسانی دست نیافته‌اند و به همین جهت در فرهنگ قرآنی، «مُرده» خوانده میشوند و از مزایای حیات واقعی چون شنیدن، دیدن، فکرکردن و… محروم‌اند. چنین انسانهایی استعدادهای درونی خود را که به منظور بار یافتن به زندگی انسانی که در وجودشان تعبیه شده تباه کرده و سرمایه انسانی را از کف داده و از زیانکاران هستند.

برخی دیگر از مردم ضمن توجه و پرداختن به زندگی مادی و رفاه جسمی در این حد از زندگی متوقف نگشته و آن را نردبان ترقی برای نیل به مراحل برتر حیات قرار میدهند اینان با پاسخ مثبت به ندای درونی خویش و به کارگیری سرمایههای انسانی، استعداد درونی خود را شکوفا میکنند و به مراحل برتر حیات دست مییابند. این افراد از افقی برتر و با دیدی وسیعتر به داشته‌های خویش و طبیعت مینگرند و هستی برای آنان روشن میشود و معنایی دیگر مییابد. در دیدگاه اینان هستی از عمق و غنای افزونتری از آنچه در ظاهر به چشم میخورد برخوردار است و در نتیجه خوشیها و ناخوشیها، مطلوبها و نامطلوبها و محدود به مادیات نمیشود.

رفاهگرایی در جامعه اسلامی در پرتو اعتقادات و اخلاق اسلامی شکل میگیرد. اصل اعتقاد به وجود خداوند متعال و اینکه او تکالیفی را برای جامعه اسلامی و مسلمانان معین فرموده و همه باید در برابر او تسلیم محض باشند، سبب میشود که فعالیتهای اقتصادی در محدوده خواست خداوند متعال و به منظور جلب رضایت او انجام شود. مسلمانان و جوامع اسلامی در انجام فعالیتهای اقتصادی خود را در حال انجام وظیفه و پیروی از دستورات الهی مییابند. اصل اعتقاد به معاد نیز موجب میشود که معنی مصداق سود، زیان، مطلوبیت، رفاه و سعادت دگرگون شده و گسترش یابد. توجه به این مطلب که فعالیتهای اقتصادی ما نیز مورد حسابرسی قرار خواهد گرفت دقت محاسباتی و گزینش ما را بالا برده و سبب خواهد شد فعالیتها را به گونهای که مطلوب خداوند متعال است انجام دهیم. انذارها و تبشیرهایی دین مقدس اسلام در مورد احتراز از دنیاگرایی و همچنین توجه به زودگذر بودن آن و داشتن زندگی قناعت­آمیز در عین کار و فعالیت اقتصادی موجب میشود که سودجویی، ثروت اندوزی و تجملگرایی اعتبار خود را از دست داده و اصل تعادل در تمامی وجوه مصرف جایگزین آن می‌گردد.