تحقیق “نشوز زوجین در فقه و حقوق خانواده ایران” اثر دکتر فرج الله هدایت نیا

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر فرج الله هدایت نیا عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه، آثار و مقالات متعددی در حوزه زن و خانواده به رشته تحریر درآورده که بسیار حائز اهمیت بوده است.

در معرفی این کتاب می خوانیم: قرآن کریم واژه ‌ی «نشوز» را در باره زوج و زوجه بکار برده است. جمله‌ ی «وَ إِنِ امْرَأَهٌ خافَتْ مِنْ بَعْلِها نُشُوزاً…» در آیه ۱۲۸ سوره مبارکه نساء ناظر به نشوز زوج، و تعبیر «وَ اللاَّتی‏ تَخافُونَ نُشُوزَهُنَّ…» در آیه ۳۴ همین سوره مربوط به نشوز زوجه است. اختصاص دو آیه از قرآن کریم به نشوز زوج و زوجه نشان‌دهنده اهمیت موضوع و اهتمام قرآن کریم به تبیین مسائل خانواده و تنظیم حقوق و وظایف همسری می ‌باشد. موضوع نشوز در فقه اسلامی نیز مورد توجه قرار گرفته و مسائلی از کتاب النکاح به تعریف این واژه و بیان آثار نشوز زوج یا زوجه و راه‌ کارهای مقابله ‌ی با آن اختصاص یافته است. همچنین، در مواردی از قوانین و مقررات مربوط به خانواده در جمهوری اسلامی ایران نیز این واژه مشاهده می ‌شود.

به رغم طرح این موضوع در منابع قدیمی فقه اسلامی، مبحث نشوز بطور مستقل مورد توجه قرار نگرفته و مسائل آن بطور دقیق و مبسوط بررسی نشده است؛ این در حالی است که برای مسائلی با درجه ‌ی اهمیت کمتر رساله‌ ها نگاشته شده و کتاب ‌هایی تألیف گردیده است. حقوقدانان نیز آنطور که باید به این موضوع نپرداخته و ابهامات مربوط به آن را مرتفع نساخته‌ اند. واقعیت آن است که مسأله ‌ی نشوز در گذشته چندان مبتلابه نبوده است. زیرا روابط خانوادگی در گذشته مانند امروز نابسامان نبوده و احکام نشوز چندان بکار نمی ‌آمده است. در زمان ما، تشدید اختلافات خانوادگی و آمار رو به تزاید دعاوی خانواده در محاکم قضائی، مسأله ‌ی نشوز را در کانون توجه قرار داده و مسائل جدیدی را فراروی ما قرار داده است که در منابع موجود پاسخ آن دیده نمی‌ شود. بر این اساس، پژوهش کنونی کوشیده است مفهوم نشوز، شرایط، مصادیق، موانع و آثار مدنی، قضائی و جزائی آن را از منظر فقه و حقوق مورد مطالعه قرار داده و روش‌ های پیشگیری از آن را بررسی نماید.

 

گفتنی است اثر ارزشمند ” نشوز زوجین در فقه و حقوق خانواده ایران” به قلم حجت الاسلام والمسلمین دکتر فرج الله هدایت نیا عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام های اسلامی، پس از اتمام توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر و در اختیار علاقمندان قرار خواهد گرفت.