به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین علی ذوعلم رییس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی و عضو هیأت علمی گروه فرهنگ پژوهی پژوهشگاه است که به تازگی تحقیق خود را با عنوان “فرهنگ ناب” به پایان رسانده است.
وی که از سال ۱۳۷۶ همکاری خود را با پژوهشگاه آغاز نموده است، تا کنون آثاری همچون: جرعه جاری، نظریه تحول در اسلام، نگاهی به مبانی قرآنی ولایت فقیه، نور الآفاق شرح دعای مکارم الاخلاق، کارنامه ۲۰ ساله به ضمیمه مقاله ولایت فقیه، تجربه کارآمدی حکومت ولایی، سیاست، سما(سیر مطالعات اسلامی)، انقلاب اسلامی (از مجموعه چلچراغ)، پیشرفت عدالت محور و … را به نگارش درآورده است.
یکی از آثار شاخص ایشان که در سال ۱۳۹۴ در نخستین جشنواره علمی پژوهشی علامه طباطبایی ویژه علوم‌انسانی حائز رتبه برتر شد، کتاب فرهنگ معیار است که در سال ۱۳۹۲ توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد.
در معرفی این اثر ارزشمند می خوانیم: این تحقیق در هشت بخش سامان یافته است: در بخش نخست به بررسی و نقد تعاریف فرهنگ براساس کاربردهای آن در فارسی امروز و ارائه تعریف مختار پرداخته و تفاوت معنایی «فرهنگ» در ادبیات کهن فارسی را با اصطلاح امروزی آن که معادلculture تلقی می شود، مورد تأکید قرار داده است. پرسش های تحقیق و پیشینه آن نیز در همین بخش مورد بررسی قرار گرفته است. بخش دوم به گونه شناسی فرهنگ ها و نقد و تحلیل آن و ارائه دیدگاه اسلام در باب صورت بندی اساسی انواع فرهنگ ها اختصاص یافته است. در بخش سوم و بخش چهارم این تحقیق، نسبت دین و فرهنگ و نیز انواع تأثیرگذاری دین ـ با تأکید بر دین اسلام ـ بر فرهنگ به تفصیل مورد بحث قرار گرفته و مباحثی از قبیل تعامل دین و فرهنگ، هدایت گری دین برای فرهنگ، ضریب نفوذ دین در فرهنگ، مراتب و گونه های مختلف نفوذ اسلام در فرهنگ جوامع اسلامی در فرایند توسعه اسلام و نسبت فرهنگ اسلامی با فرهنگ سنتی و فرهنگ عصری مطرح شده است. در همین بخش، با الهام و اقتباس از ادبیات عرفانی،«فنای فرهنگی» به عنوان حدّ آرمانی و مطلوب فرهنگ ناب اسلامی مطرح و تبیین شده است. در بخش های پنجم و ششم ویژگی ها و عناصر فرهنگ اسلامی، شاکله فرهنگ اسلامی، زیرساخت های اعتقادی و اخلاقی آن و بخصوص ویژگی های سلبی فرهنگ اسلامی تبیین گردیده است. بخش هفتم به آسیب شناسی فرهنگ امروز جوامع اسلامی پرداخته و با توجه به مبانی و معیارهای اسلامی، راهبردهای مواجهه با آن را مورد بررسی قرار داده است. آمیزش فرهنگ اسلامی با فرهنگی غربی که از مهم‌ترین آسیب های کنونی است، و نسبت آن با مفاهیمی از قبیل جهانی شدن و تبادل فرهنگی و نیز راهکارهای کلان و اساسی در عرصه فردی و جمعی در این بخش ارائه و تحلیل شده است.
عنوان بخش هشتمِ تحقیق که مفصل ترین بخش این اثر است، «الگوهای مفهومی فرهنگ اسلامی» است. این بخش درصدد ارائه الگوهای مفهومی ای است که به عنوان ابزارهای معرفتی مناسب بتواند برای عرصه سیاستگذاری، برنامه ریزی و مدیریت فرهنگی، راهگشا باشد و استقرار چارچوب مبنایی و اساسی فرهنگ اسلامی را در عرصه عمل ممکن سازد.
در این تحقیق، بسیاری از مسائل و مباحث ناظر به نظریه اسلامی فرهنگ تحلیل و استنباط شده و می توان آن را درآمدی بر نظریه فرهنگ ناب اسلامی دانست.
لازم به یادآوری است تحقیق “فرهنگ ناب” به قلم حجت الاسلام و المسلمین علی ذوعلم رییس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی به زودی توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه، منتشر و در اختیار علاقمندان قرار خواهد گرفت.
